Nie umiem na proces wychowawczy patrzeć jak na nieustającą, planową i celową reżyserię sytuacji. Nie potrafię postrzegać go tylko na linii wychowawca -uczeń, z takim właśnie kierunkiem „przepływu”: od dorosłego do młodego. Sama wiele się uczyłam od swoich uczniów. Im bardziej zdawałam sobie z tego sprawę, z tym większą pokorą myślałam o własnej niekompetencji.
Wiele się ostatnio pisze o przemocy seksualnej wobec dzieci, o krzywdzie, jakiej doznaje wykorzystywany mały człowiek. Organizowane są konferencje, szkolenia i kampanie. Bardzo dobrze, że uczymy się głośno mówić o tej trudnej sprawie. Problem wreszcie ujrzał światło dzienne. Powinniśmy jednak wiedzieć, że sprawcami seksualnej przemocy wobec dziecka nie zawsze są wyłącznie dorośli. Okazuje się bowiem, że bardzo często są to inne dzieci.
Zachowania młodzieży stają się coraz bardziej brutalne - takie zaniepokojone głosy płyną z różnych środowisk. Są one dodatkowo wzmacniane przez media, które często donoszą o pojawiających się w szkołach narkotykach, wymuszeniach czy agresywnych zachowaniach, kierowanych także wobec nauczycieli. Czy rzeczywiście taki jest obraz współczesnej polskiej szkoły - agresja, narkotyki i przemoc?
Przemoc w szkole to problem dotyczący wszystkich osób zaangażowanych w wychowywanie i kształcenie młodego pokolenia. Autorka pisze, w jaki sposób pracownicy poradni psychologiczno-pedagogicznej mogą skutecznie przeciwdziałać temu negatywnemu zjawisku. Prezentuje własne doświadczenia w pracy z uczniami, rodzicami i nauczycielami, którzy doświadczyli przemocy lub są na nią narażeni.
Bez wątpienia geny mają bardzo poważny udział w kształtowaniu osobowości człowieka. Przypisanie im jednak decydującej roli w tym procesie odebrałoby wychowawcom możliwość wychowywania swoich podopiecznych. Co więcej, mogłoby się stać dla nich wygodnym alibi - skoro uczniowie otrzymali od swoich rodziców takie wyposażenie genetyczne, to przecież wychowawcy niewiele już mogą zrobić. Na szczęście nie o wszystkim decydują geny - wciąż najważniejszy pozostaje świadomy proces wychowawczy.
Co jakiś czas słyszmy dyskusje o przemocy czy agresji w szkole. Zwykle koncentrują się na jakimś elemencie szkolnej rzeczywistości: uczniach, nauczycielach albo nieformalnych grupach młodzieży. Tymczasem są to elementy większej całości i trudno każdy z nich zrozumieć w oderwaniu od innych. W zrozumieniu pomaga analiza grupowa.
O tym, czy dziecko jest akceptowane i lubiane przez rówieśników decyduje kilka czynników. Najważniejsze są jego umiejętności społeczne i sposób wyjaśniania własnych sukcesów i porażek. Tego możemy je nauczyć.
Nauczyciel powinien wiedzieć nie tylko to, jak osobowość ucznia wpływa na jego funkcjonowanie w szkole. Powinien też umieć zastosować tę wiedzę w praktyce tak, aby wykorzystać potencjał tkwiący każdego każdym uczniu, eliminując jednocześnie ograniczenia wynikające z indywidualnych predyspozycji. To niełatwe, ale możliwe i warto próbować.
Jak przejść od błogiego stanu nieświadomej niekompetencji do satysfakcjonującego stanu „Umiem, potrafię, rozumiem”? Model procesu uczenia się, rozwoju, doskonalenia własnych umiejętności i pogłębiania wiedzy, pomoże uczyć się nam samym i uczyć innych.
Znajomość procesu kształtowania się ludzkiego „ja” jest niezbędna każdemu nauczycielowi. Bo też ogromna jest odpowiedzialność szkoły za rozwój tożsamości uczniów. Jak mądrze wspierać dziecko w rozwoju? Dlaczego tak ważne jest, aby dziecko czuło się doceniane i w czymś kompetentne? Jakie czynniki zagrażają rozwojowi tożsamości?
Społeczne i kulturowe role rodziców i nauczycieli zdecydowanie się różnią. Rodzice odpowiedzialni są za wszystko, co dzieje się z ich dziećmi (za opiekę, wychowanie, dbanie o ich dobro). Natomiast nauczycieli można opisać jako racjonalnych i bezstronnych przewodników, odpowiedzialnych za realizację celów socjalizacyjnych i edukacyjnych.
Nadmierny lub długotrwały stres szkolny nie sprzyja rozwojowi dziecka zarówno w zakresie umiejętności społecznych, jak i intelektualnych. Dlatego wiedza na temat mechanizmów stresu szkolnego jest niezbędnym elementem umiejętności nauczycielskich.
