Nauczyciele, księża, trenerzy sportowi, przyjaciele rodziny, a także osobnicy krążący w pobliżu szkół i innych dziecięcych skupisk. Szukają kontaktów z dziećmi. Starają się zdobyć najpierw ich zaufanie, wykorzystując łatwowierność i brak doświadczenia życiowego. Następnie nakłaniają do różnego rodzaju „zabaw” seksualnych.
Uczeń zdolny to wyzwanie, któremu nie każdy pedagog potrafi stawić czoło. Nauczyciele przyłapani na błędzie często źle się czują i nie wiedzą, jak takie dziecko uczyć. Dr Justyna Dobrołowicz podpowiada, jak pracować ze zdolnym uczniem i podaje kilka zasad pomocnych we wspomaganiu rozwoju jego zdolności i zainteresowań.
„Rozmawiają o nas w pokoju nauczycielskim, ale nie z nami. Dla nas nikt nie ma czasu”. W szkole często dochodzi do zdarzeń, które dostarczają dzieciom i młodzieży silnych, często bardzo dotkliwych przeżyć. Taka sytuacja ma miejsce, gdy uczeń pada ofiarą agresji swoich rówieśników. Doznaje wtedy ośmieszenia, poniżenia i odtrącenia. Odczuwa lęk, przerażenie i bezsilność. A najgorsze, że swoją krzywdę i wynikające z niej cierpienie często przeżywa w poczuciu bezradności, osamotnienia i opuszczenia. Szkoła nie może pozostać obojętna na takie sytuacje. Autorka dzieli się wynikami swoich badań nad agresją rówieśniczą i radzi, jakie postępowanie zaradcze powinna podjąć szkoła.
Komputery stały się nieodłączną częścią rzeczywistości, narzędziem służącym pracy, rozrywce, a także nauce. Oczywistym wydaje się, że w szkole powinny pełnić znaczącą rolę, wspierając nauczyciela w procesie dydaktycznym. Czy rzeczywiście? A jeśli tak - w jakim zakresie? Czy podłączony do światowej sieci komputer, zapewniający uczniowi dostęp do rzetelnej wiedzy i szczegółowych informacji, odsunie w cień nauczyciela?
Stosowanie kar - zwłaszcza w dziedzinie wychowania i terapii - stało się przedmiotem szerokiej dyskusji. Czy kara zawsze jest czymś złym? Kiedy jej wymierzenie znajduje usprawiedliwienie? Czy karanie mamy w genach? Jak się okazuje, nie ma jednoznacznych odpowiedzi na te pytania, a ludzkie działania w zakresie stosowania kar wciąż dalekie są od ideału.
Trudno wyobrazić sobie współczesną teorię wychowania bez dorobku Jeana Piageta. Ten znakomity uczony pokazał nowy kierunek myślenia o rozwoju dzieci. Przekonał naukowców i wychowawców, że dzieci wcale nie są „małymi dorosłymi”. Przeciwnie - są samodzielne i niepowtarzalne. Głównym osiągnięciem Piageta była oryginalna teoria rozwoju intelektualnego, która pomaga zrozumieć, w jaki sposób dzieci konstruują wiedzę oraz jaki wpływ na ich rozwój ma życie uczuciowe i aktywność społeczna.
Najcenniejszym następstwem „bycia prospołecznym” jest umiejętność spoglądania na sytuację nie tylko z własnego punktu widzenia, ale też z punktu widzenia innych jej uczestników. Umiejętność ta jest efektem wiedzy o innych ludziach, odrębnej od wiedzy o sobie samym. Dzięki tej wiedzy nie zaproponujemy np. aktywnego odpoczynku choremu na astmę. Ta wiedza chroni nas przed pochopnym ocenianiem innych, ogranicza naturalną, przemożną skłonność umysłu do upraszczania i kategoryzowania świata. W efekcie zmniejsza niebezpieczeństwo uprzedzeń i podążającej w ślad za nimi dyskryminacji innych.
Większość nauczycieli dobrze wypełnia swoje obowiązki, uczniów traktuje życzliwie i stwarza im optymalne warunki rozwoju. Jednakże są i tacy, którzy ranią uczniów i zniechęcają do nauki. Ignorują osiągnięcia podopiecznych, za to widzą i komentują wszystkie ich błędy i potknięcia. Wprawdzie to margines współczesnej szkoły, ale nie powinien w ogóle istnieć.
Czy metody, którymi nas uczono, są dobre i skuteczne także dzisiaj? Uczniowie nie stanowią jednolitej grupy. Są wśród nich wzrokowcy, słuchowcy, kinestetycy (czuciowcy) - tak samo jak wśród nauczycieli. Jak dotrzeć do wszystkich? Trzeba nauczyć uczniów uczenia się. Trzeba stworzyć takie warunki, aby uczeń uwierzył, że może się nauczyć, że nie będzie oceniany tylko za błędy, ale też za sukcesy.
Szkoła powinna być portem, do którego statki zawijają nie tylko po to, by zatankować pod korek intelektualne paliwo. Powinna być inkubatorem Ikarów. Od dawna wiemy, że nie jest. Jak radzą sobie w niej "jednostki szczególne"?
Mediacje szkolne mogą stać się nową metodą wychowawczą, alternatywą dla dotychczasowego systemu wychowawczego. Odciążają bowiem nauczyciela z niewdzięcznej roli sędziego i kata, a uczniom dają szansę prawdziwego zrozumienia przyczyn konfliktu i sprawiedliwej rekompensaty. Szkolne punkty mediacji dopiero wchodzą do szkół, ale ogromne zainteresowanie nimi każe myśleć z optymizmem o przyszłości tej formy radzenia sobie z konfliktami.
Szkoły z przymiotnikiem „twórcze” w nazwie wyrastają jak grzyby po deszczu i cieszą się wielkim powodzeniem. Niestety, rzeczywistość szkolna częściej dowodzi, że jest to tylko chwyt reklamowy! Co zatem zrobić, żeby szkoła naprawdę wspierała twórczość uczniów?
