Od najwcześniejszych lat dziecko musi być uczone, jak się chronić przed naruszaniem intymnych granic, tak przez osoby obce, jak i bliskie.
Od najwcześniejszych lat dziecko musi być uczone, jak się chronić przed naruszaniem intymnych granic, tak przez osoby obce, jak i bliskie.
Tylko pewien procent osób wybitnie zdolnych rozwija swoje zdolności na wysokim poziomie i odnosi życiowy sukces. Dlaczego tak się dzieje? Prof. Wiesława Limont pokazuje czym są zdolności i jak się przejawiają oraz zastanawia się, czy szkoła pomaga, czy szkodzi zdolnym uczniom.
W pierwszej połowie sierpnia z różnych regionów Polski wyruszają pielgrzymki do Częstochowy. Od lat są one wdzięcznym obiektem działań dla werbowników z różnych sekt. Wśród pielgrzymów wyszukują oni tych, którzy mają kłopoty z wiarą, i rysują przed nimi obrazy raju, w jakim się znajdą, gdy tylko podążą „właściwą” drogą. Oczywiście, sekty werbują nie tylko w czasie pielgrzymek. Ich członkowie są aktywni przez cały rok - działają przed szkołami, na obozach i wycieczkach, docierają do różnych grup młodzieży. Czym zatem są sekty? Jakie są metody ich działań? A przede wszystkim: jak rozpoznać, że uczeń jest pod ich wpływem, i jak można mu pomóc?
Nauczyciel rzemieślnik, który zapomina, że celem kształcenia jest rozwój, zaczyna uczyć dzieci liter, a nie czytania. Może nawet zapomnieć, po co uczy je tych liter. Nauczyciel przewodnik uczy dzieci czytania, a nie rozpoznawania liter. Otwiera przed nimi bogaty świat możliwości i nieskończony obszar wiedzy.
W polskich szkołach będzie przybywać uczniów pochodzących nie tylko z innych państw, ale także z odmiennych kręgów kulturowych. Nauczyciele mogą i powinni być tymi, którzy ułatwią takim dzieciom możliwie bezbolesne wejście w całkowicie nowe dla nich środowiska. Wbrew pozorom nie jest to zadanie nadzwyczaj trudne. Potrzeba przede wszystkim nieco wytrwałości i dobrych chęci, aby poznać rodzimą kulturę nowych podopiecznych i przekonać innych uczniów, że oni i przybysze są bardzo do siebie podobni.
Obserwując reakcje uczniów na sytuacje humorystyczne, nauczyciel może bardzo wiele się dowiedzieć o swoich podopiecznych. Nie powinien jednak wykorzystywać humoru do tego, żeby ucznia poniżyć czy ośmieszyć. Nie może też pozwolić, aby śmiech zaczął dominować w klasie. Musi znaleźć złoty środek, który pozwoli mu wykorzystywać humor jako skuteczne i bezpieczne dla wszystkich narzędzie wychowawcze.
Etykietowanie może być niebezpieczne i szkodliwe, ale może także być bardzo pożytecznym narzędziem kształtowania właściwych zachowań dziecka i budowania jego wysokiej samooceny. Warto starać się o to, żeby nasi podopieczni rośli w przekonaniu, że są ludźmi pracowitymi, grzecznymi, mądrymi i aby automatycznie postępowali tak, by ten wizerunek potwierdzać. Znając i rozumiejąc mechanizm etykietowania, łatwo możemy się do tego przyczynić.
Uczniowie dzielą się na takich, którzy sądzą, że skutki ich działań zależą od nich samych oraz na takich, którzy są przekonani, że efekty ich zachowań zależą od sił zewnętrznych. Łatwo ich odróżnić. Kiedy pierwsi odniosą sukces, przypisują to sobie, natomiast ci drudzy gdy coś osiągną, to uważają, że jedynie mieli szczęście. Za porażki pierwsi obwiniają siebie, a drudzy – los i to zazwyczaj bez względu na obiektywne uwarunkowania. Najważniejsze jest to, że uczniowie nie rodzą się z takimi postawami – uczą się ich w szkole i w domu.
Cechą wielu ludzkich działań jest nawyk. Reagowanie na stres, ekspresja emocji, ocena moralna, wybór sposobu spędzania wolnego czasu czy życie z bliskimi oparte są na rozmaitych nawykach. Ich zmiana jest zazwyczaj trudna i wymaga specjalnego zaangażowania. Czy można poprawić swoje działanie? Aby efektywnie działać, trzeba nauczyć się planować. Aby dobrze planować, trzeba umieć precyzować właściwe cele – krótkoterminowe i odległe. Jak wyznaczać sobie właściwe cele, jak je modyfikować, jak nie zbaczać z wyznaczonej drogi?
Dziecko przeżywające kryzys to „chleb powszedni” tak dla rodzica, jak i nauczyciela. Jednak wiedza na temat tego, dlaczego akurat teraz, w danej chwili, dziecko przeżywa kryzys nie jest już tak oczywista. Warto zatem udać się w podróż w poszukiwaniu źródeł kryzysu, aby nie tylko stwierdzić, że dziecko przeżywa kryzys, ale przede wszystkim by umieć pomóc dziecku ów kryzys przełamać.
Każdy nauczyciel przynajmniej 1-2 razy w roku szkolnym uczestniczy w jakiejś formie doskonalenia zawodowego. Udział w szkoleniu bywa często dużym wysiłkiem: nierzadko kilkugodzinna podróż i nocleg pochłaniają energię, czas i pieniądze. Rozwiązaniem może być e-nauczanie, które w ocenie uczestników jest lepszą i efektywniejszą formą doskonalenia niż szkolenia tradycyjne.
Grażyna Wieczorkowska jest profesorem psychologii i magistrem matematyki. Była inicjatorką i dyrektorem Centrum Otwartej i Multimedialnej Edukacji Uniwersytetu Warszawskiego. W realu prowadzi zarówno „duże” wykłady, jak i małe seminaria doktorskie. Przeprowadziła w Internecie ponad 1000 godzin zajęć. Jest autorką 7 książek, m.in.: Inteligencja motywacyjna: mądre strategie wyboru celów i sposobów działania, Kierowanie motywacją. Więcej informacji: www.come.uw.edu.pl/gw.