Tak w życiu nauczycieli, jak i uczniów coraz więcej dziś stresów. Niełatwo o dobry nastrój i pozytywne emocje. Tym bardziej warto pracować nad rozwojem inteligencji emocjonalnej swojej i swoich wychowanków. Wanda Ostrowska-Lemańska i Maria Moneta-Malewska piszą o fizjologii emocji, stresie dobrym i złym, o wielkiej sile pozytywnych relacji między uczestnikami sytuacji szkolnych. Doradzają, jak wzmocnić kontrolę swoich emocjonalnych reakcji oraz jak emocjami kierować, by wywierały dobroczynny wpływ na nas samych i naszych uczniów.
Dział: Wstęp
O agresji w polskich szkołach mówi się dużo i często głośno. Nauczyciele znają ten problem nie tylko ze słyszenia. Czasem pozostają wobec niego bezradni. Niektórzy nieumiejętnym postępowaniem mimowolnie wzmacniają negatywne zachowania uczniów. Małgorzata Gontarek podaje sprawdzone sposoby, jak radzić sobie z rozgniewanym rodzicem, bezczelnym uczniem, a także z własną agresją. Pokazuje, jak zmienić nieadekwatne reakcje, by skuteczniej funkcjonować w podbramkowych sytuacjach szkolnej rzeczywistości.
Pierwszy kontakt z nauczycielem jest dla dziecka niezwykle ważny. Pojawia się bowiem w życiu małego człowieka ktoś, kto przez wiele lat będzie miał na niego znaczący wpływ. Ma szczęście, jeśli trafi na dobrego nauczyciela, czyli takiego, który z jednej strony umie zbudować autorytet i zdobyć szacunek uczniów, z drugiej zaś nie boi się przyznać do błędu czy niewiedzy. Natomiast na pewno nieszczęściem będzie dla niego zły nauczyciel, który występuje z pozycji nieomylnego i w zarodku dusi wszelkie próby uczniowskiej samodzielności – mówi profesor Lilian Katz.
Nauczyciele, uczniowie i rodzice to trzy społeczności tworzące szkołę. Wszystkie trzy są jednakowo ważne. Niemniej jednak znacznie łatwiej wyobrazić sobie szkołę bez rodziców niż bez uczniów czy nauczycieli. Rzeczywistość pokazuje, że rodzice w wielu szkołach traktowani są jak zło konieczne. A przecież tak naprawdę niewiele trzeba, żeby zaczęli być traktowani inaczej.
Czas najwyższy zburzyć mit, że agresji w szkole zaradzić można przez uniwersalne, systemowe rozwiązania władz oświatowych, zatrudnianie specjalistów w szkołach, angażowanie firm ochroniarskich i zaostrzanie regulaminów. Przeciwdziałanie agresji to proces długofalowy i wielopłaszczyznowy. Wymaga dużej wiedzy i wysokiej świadomości nauczycieli, nie tylko w zakresie patologii społecznych w szkole.
Ważne jest, aby oceniać zaangażowanie ucznia, a nie tylko końcowy efekt, czyli odpowiedź czy sprawdzian. Jeżeli nawet odpowiada niezbyt sprawnie, ale widać, że zrobił postęp, że włożył wiele wysiłku w przygotowanie się, to oceniać trzeba właśnie ten postęp i wysiłek, a nie to, jak wypada na tle klasy - uważają Bożena Potocka i Ewa Borkowska.
Jedną z najważniejszych postaci w dziejach polskiej pedagogiki, a z całą pewnością najważniejszą w historii polskiego harcerstwa jest Andrzej Małkowski, twórca i propagator skautingu na ziemiach polskich, nauczyciel, wychowawca, przyjaciel młodzieży...
Obowiązujący w polskiej szkole system pracy i ocen wyraźnie preferuje dziewczęta. Polski uczeń powinien być grzeczny i systematycznie się uczyć.
Każdy z nas, będąc dzieckiem, na pewno słyszał od swoich rodziców: nie skarż, nie interesuj się innymi, patrz na siebie, pilnuj swoich spraw. Ile razy sami skierowaliśmy taki komunikat do dzieci? A potem dziwimy się, że ktoś zachowuje się obojętnie wobec krzywdzenia innych. To my sami uczymy dzieci przechodzenia obok. Pomaganie krzywdzonym to jest umiejętność, którą należy rozwijać, kształcić i ćwiczyć. Dlaczego więc sądzimy, że od samego tłumaczenia, iż pomaganie jest bardzo ważne – dzieci będą umiały to robić?
Karol jest bardzo zdolnym uczniem, a Jaś - nie bardzo. Taka sytuacja w klasie zdarza się dość często. Czy „mało zdolny” oznacza, że Jaś jest nieinteligentny, czy po prostu zaniedbany? Jak z Karolem pracować - wiemy doskonale. Gorzej z Jasiem. Czy istnieje sposób na to, aby dotrzeć do mniej zdolnego ucznia i nauczyć go tego wszystkiego, czego potrafimy nauczyć bardzo zdolne dziecko?
Porozumiewanie się nie jest działaniem dla innych, jest czynnością wykonywaną razem z innymi ludźmi. Jest jak taniec, zależy od zaangażowania partnerów i od umiejętności obojga. Większość z nas zakłada, że jest to umiejętność, która sama się rozwija i nie wymaga ćwiczenia. Nic bardziej błędnego. Sztuki porozumiewania się należy uczyć się i ciągle ją doskonalić.
Uczeń nie może być jedynie biernym odbiorcą zabiegów nauczyciela, powinien stać się aktywnym podmiotem procesu nauczania. Tylko wtedy nauczanie może być efektywne. Ocenianie kształtujące nie tylko aktywizuje uczniów, ale wpływa na podniesienie ich osiągnięć i pomaga wyrównywać szanse edukacyjne.