Emocja jest definiowana jako każde poruszenie czy zakłócenie umysłu, uczuć, namiętności, każdy stan wzburzenia lub podniecenia psychicznego. Daniel Goleman – autor bestsellerów o inteligencji emocjonalnej – pisze, że emocja odnosi się do uczuć i związanych z nimi myśli, stanów psychicznych i biologicznych oraz zakresu skłonności do działania.
Jeśli zastanowimy się nad tym chwilę, okaże się, że emocje towarzyszą każdemu momentowi naszego życia. Bywają największymi przyjaciółmi, ale także zaciekłymi wrogami. Jeśli dominują emocje destrukcyjne, nad którymi nie jesteśmy w stanie zapanować, działanie pod ich wpływem może zniszczyć nie tylko naszą karierę
zawodową, ale także mieć bardzo negatywny wpływ na nasze życie osobiste.
Ludzie lubią uśmiechnięte twarze, ponieważ dają im one poczucie bezpieczeństwa, poprawiają nastrój, wzmacniają pozytywne uczucia, a tym samym wiarę we własne siły i możliwości. Jedno radosne „dzień dobry” w drzwiach szkoły, poparte uśmiechem, może spowodować, że nieco chmurny nastrój, który towarzyszył nam od początku dnia, znacznie się zmniejszy lub zupełnie rozwieje.
Obecnie w życiu tak nauczycieli, jak i uczniów, coraz więcej jest napięcia i stresów. O dobry nastrój i pozytywne emocje musimy się więc nie tylko starać, ale także dbać. Im więcej ciepła, pogodzenia ze sobą samym, tym więcej wewnętrznej siły i możliwości pozytywnego oddziaływania na innych. Dobre emocje dają poczucie spokoju i komfortu psychicznego.
Z rozmów z dorosłymi wynika, że prawie każdy z nich nosi w sercu obraz takiego właśnie pełnego spokoju nauczyciela, na którego można było liczyć i którego obecność w szkole powodowała, że chętnie się do niej chodziło. I odwrotnie: nauczyciele negatywnie nastawieni do życia i świata, do samych siebie i własnej pracy, wywierają niezwykle destrukcyjny wpływ na swoich wychowanków.
Często młodzi ludzie, którzy mają problemy w szkole, bądź poza nią, unikają przychodzenia na lekcje. Ich nie w pełni ukształtowana psychika nie radzi sobie z „lodowatym”, „naładowanym agresją” bądź zbyt wymagającym nauczycielem. Taki kontakt zaburza u nastolatka poczucie bezpieczeństwa, niszczy wiarę we własne siły i możliwości, zabiera nadzieję na to, że może być lepiej.
Pozytywne emocje i uczenie ich od najmłodszych lat to droga do sukcesu. Właśnie one napędzają nasze życie, pozwalają przeciwstawiać się złu, wytrwale dążyć do obranych celów, a co najważniejsze – przeżywać w komforcie własne życie i budować komfort życia innym.
Bardzo wielu nauczycieli jest zainteresowanych pracą nad rozwojem inteligencji emocjonalnej u siebie i u swoich wychowanków.
Relacje oparte na świadomości własnych emocji pozytywnych i ich sile, mogą sprawić, że nauczyciele i uczniowie będą przychodzili do szkoły jak do miejsca, w którym spotkanie zapewni obu stronom pełną satysfakcję.
Ludzie tworzą związki i funkcjonują we wzajemnych zależnościach. Życie w grupach przeszło długi rozwój ewolucyjny, który wskazuje na człowieka jako gatunek wysoce uspołeczniony. Dzięki współpracy między ludźmi powstały złożone struktury społeczne. Współpraca w obrębie rodziny i najbliższego otoczenia ma pradawne korzenie ewolucyjne (de Catanzaro, 1999). Funkcjonowanie w grupie wymaga, aby człowiek w określonych sytuacjach reagował w sposób uznany społecznie za właściwy, postępując z korzyścią dla wspólnych interesów. To daje poczucie bezpieczeństwa, jednocześnie jednak rodzi problemy związane z odmiennością zachowań poszczególnych jednostek.
Słów kilka o fizjologii emocji
Istnieją bardzo duże różnice w przeżywaniu emocji. Jeśli wyrażamy je w sposób silny lub szybki, to takie same są zmiany fizjologiczne zachodzące w naszym organizmie. Tworzą się one przez autonomiczny układ nerwowy, kierowany pracą mózgu. W przednim obszarze kory mózgowej znajduje się pamięć operacyjna, która jest odpowiedzialna m.in. za procesy uczenia się i zapamiętywania. W stanie silnej mobilizacji stresowej część tej pamięci zostaje przekazana ośrodkom utrzymującym zmysły w stanie wzmożonej czujności. Funkcje organizmu, utrwalone ewolucyjnie, „nastawiają się na przetrwanie”. Znajdujemy się we władaniu stresu.
Stres, czyli podwyższenie gotowości naszego organizmu do działania, wywoływany jest różnymi czynnikami. Rozróżniamy stres pozytywny, czyli EU-stres i DI-stres – stres negatywny, niszczący i uniemożliwiający działanie. DI-stres występuje wtedy, kiedy bodziec jest zbyt silny lub trwa zbyt długo. Taki stres powoduje niemożność prawidłowego reagowania na bodźce zewnętrzne i wewnętrzne: uczniowi trudno się skupić, nie potrafi wykonać poleceń nauczyciela, z którymi bez trudu radzą sobie jego koledzy. Ma kłopoty z zapamiętywaniem.
Nauczyciel także narażony jest na wiele bodźców wywołujących stres, przy czym każdy reaguje indywidualnie na poszczególne bodźce. W jednym przypadku dużym obciążeniem będzie hałas, w innym zbyt wiele relacji, a w jeszcze innym konieczność ciągłego rozwiązywania konfliktów swoich podopiecznych.
Oczywiście, nie jesteśmy w stanie wyczerpać tutaj wszystkich przyczyn wywołujących stres w pracy nauczyciela. Jak sobie z nim radzić to cała odrębna wiedza. Na pewno pracując nad sobą i dbając o zdrowie psychiczne, mamy szansę znacznie zmniejszyć lub zupełnie wykluczyć negatywne skutki stresu.
Można powiedzieć, że odczuwanie stresu wiąże się z ilością wewnętrznej energii. Im wyższy poziom energii, tym większa tolerancja na stres. Istnieją specjalne metody, opracowane przez naukowców, które poma...
Pozostałe 80% artykułu dostępne jest tylko dla Prenumeratorów.
