W szkołach uczniowie doświadczają różnych form przemocy. Najtrudniejsza do uchwycenia, udowodnienia i zdiagnozowania jest przemoc psychiczna. Każdy uczestnik życia szkolnego może być sprawcą, jak i ofiarą takiej przemocy. Kim są ci, którzy znajdują przyjemność w zastraszaniu i psychicznym nękaniu innych?
Ocenianie to nie tylko stawianie stopni. Formą oceniania jest wszystko, co mówi i robi nauczyciel w kontakcie z uczniem. Gdy potakuje lub przecząco kręci głową, gdy się uśmiecha lub okazuje dezaprobatę – przekazuje uczniowi swoją ocenę jego działania. I nie jest istotne, czy takie jest zamierzenie nauczyciela. Ważne, że w ten sposób interpretuje je uczeń.
Wszystkie istoty do rozwoju potrzebują odpowiednich warunków środowiskowych. Takimi nieco kapryśnymi organizmami są też kreatywność i twórczość. Aby rozkwitnąć, potrzebują sprzyjającego klimatu. Jak stworzyć w szkole klimat dla kreatywności?
Co zrobić z nadmierną aktywnością uczniów, zwłaszcza tą niekoniecznie pozytywną? Można uczniów karać i przywoływać do porządku. Ale można też inaczej! Więcej korzyści przyniesie zaangażowanie ich w działania twórcze. Jak zorganizować na przykład międzyklasowy twórczy turniej?
Czy nauczycielstwo to zawód kobiecy? Nie - chociaż polskie szkoły są sfeminizowane. Uczniowie jednak potrzebują równowagi płci nauczycieli. Nauczycielki bardziej angażują się w sprawy uczniów, są bardziej pobudliwe emocjonalnie, bardziej empatyczne. Mężczyźni natomiast zachowują większy dystans wobec uczniów, skupiają się na zadaniu, a nie relacji.
Trudności z czytaniem, mówieniem czy deficyty uwagi łączą się. Efektem tego są wielowarstwowe problemy wpływające na osiągnięcia ucznia w nauce oraz na jego zachowanie czy relacje społeczne. Nauczyciel, który chce pomóc takiemu dziecku, stoi przed dużym wyzwaniem.
Nauczanie to nie tylko przekazywanie wiedzy, ale stwarzanie okazji do samodzielnego jej zdobywania. Metody aktywizujące wykorzystują proces uczenia się przez doświadczenie, który prowadzi uczniów od konkretu do teorii, i od teorii do raktyki. Ich skuteczność wynika przede wszystkim ze specyfiki działania ludzkiej pamięci.
Czytanie jest przede wszystkim procesem myślowym. Czytający zawsze zadaje sobie pytania: czy to, co czyta, ma sens, czy brzmi poprawnie. Poszukiwanie znaczeń w tekście jest procesem, w którym niezbędne są strategie rozwiązywania problemów.
Są sytuacje, gdy intensywniej myślimy o racjonalnym wykorzystaniu czasu. Dlaczego tak często go trwonimy, dlaczego wykonanie zadań odkładamy na ostatnią chwilę? Czy możemy zmienić swoje nawyki? Tak - ale tylko wtedy, gdy modyfikację zachowań poprzedzimy zmianą naszego myślenia.
Dlaczego jeden nauczyciel potrafi rozwinąć talenty swoich uczniów, a inny nie? Z pewnością zależy to od poziomu kompetencji, ale też od stylu pracy uwarunkowanego osobowością nauczyciela. Istnieje „typ psychologiczny” nauczycieli, którzy potrafią odkrywać i szlifować talenty uczniów.
Od 2004 roku do dnia dzisiejszego inżynierowie firmy Google zeskanowali ponad piętnaście milionów książek. W ten sposób bezcenne dzieła chcą uczynić nieśmiertelnymi. Ale książki te stanowią również bazę danych, która daje ogromne możliwości. Jednym z efektów jest powstanie nowej dziedziny wiedzy - kulturonomii.
Różne są zdolności, zainteresowania i możliwości uczniów. Teoria inteligencji wielorakich podkreśla, jak ważne jest indywidualne podejście do potrzeb edukacyjnych każdego dziecka. Nauczyciel pracujący w duchu teorii Gardnera łatwiej rozwinie talenty i umiejętności swoich uczniów.
