Nauczyciele deklarują, że są odpowiedzialni za wychowanie uczniów. Jednak w konkretnych sytuacjach nie rozumieją swoich podopiecznych. Dlaczego? Czy prywatne teorie nauczycielskie oraz zawierzenie własnemu doświadczeniu przyczyniają się do rozwoju wychowanka? O potrzebie odchodzenia od prywatnych teorii na rzecz wiedzy naukowej pisze prof. Maria Dudzikowa.
Na ogół czujemy się odpowiedzialni za wychowanie młodej generacji, a swoją pracę traktujemy jako zadanie szczególnie ważne. Jednak z badań wynika, że żywimy niechęć do osiągnięć nauki, a zamiast szerszej wiedzy poszukujemy „przepisu na placek”. Okazuje się, że polegamy głównie na własnym doświadczeniu i wiedzy potocznej, co niestety sprawia, że nasze podejście do ucznia i innych uczestników edukacji jest mocno stereotypowe. Profesor Maria Dudzikowa - znakomita znawczyni codzienności szkolnej, od lat zajmująca się socjopedagogicznym i psychopedagogicznym funkcjonowaniem szkoły w Polsce, próbuje przekonać nas, że w pracy z uczniem warto odchodzić od prywatnych teorii i własnej interpretacji rzeczywistości na rzecz obiektywnej wiedzy psychologiczno-pedagogicznej.
Dlaczego dobry nauczyciel to nie zawsze dobry rodzic? Na czym polega specyficzny rodzaj stresu w zawodzie nauczyciela? Jak wpływa na jego życie rodzinne? Czy to prawda, że nauczyciele zachowują się w domu tak, jakby byli w szkole? Czy sprawdzają na własnych dzieciach swoje kompetencje wychowawcze? Na te i inne pytania odpowiada w udzielonym wywiadzie Jacek Bomba.
Nieustannie zmieniająca się rzeczywistość sprawia, że zdobywanie nowych umiejętności musimy traktować jak oczywistość. W pracy nauczyciela, wychowawcy czy pedagoga duże znaczenie ma zwłaszcza aktualna wiedza z zakresu szeroko rozumianej psychologii edukacji.
Polska szkoła coraz mocniej wpisuje się w model narcystycznej kultury. Wartość danej instytucji mierzy się dziś liczbą laureatów olimpiad i absolwentów, którzy dostali się na studia, czyli weszli do wąskiego grona "lepszych". Pozostali (a jest ich większość) często kończą naukę z poczuciem, że im się nie udało. Widmo sukcesu unosi się nad szkołą jak uśmiechnięty wampir. A przecież "wygranie życia" wcale w prosty sposób nie zależy od powszechnie rozumianego sukcesu. O tej oczywistości nikt zdaje się nie pamiętać. Poniższy tekst jest wyrazem niepokoju o kształt i losy dzisiejszej szkoły, a także – w szerszym kontekście – o naszą współczesną kulturę, której szkoła zawsze była i jest niezbywalną częścią.
Jeżeli uczeń ma problemy w nauce, to znaczy, że nauczyciel zastosował nieefektywne strategie nauczania. Mówi o tym neuropedagogika, oparta na nowych badaniach dotyczących indywidualnych preferencji uczniów. Już niedługo zdolności ucznia nie będzie się mierzyć ilorazem inteligencji, nieużyteczne staną się etykietki: mądry uczeń, głupi uczeń.
Powszechne jest przekonanie, że wynik egzaminu zależy wyłącznie od poziomu wiedzy i umiejętności zdającego. Nic bardziej błędnego. Wpłynąć na to może np. układ testu. Jeżeli na początku pojawią się pytania trudne, to wyniki mogą być gorsze. Również informacja o trudności testu może modyfikować uzyskiwane wyniki. Ważnym czynnikiem jest też przekonanie o własnej skuteczności.
Odkąd pojawiły się w polskiej szkole egzaminy zewnętrzne, wszyscy mówią o uczeniu tylko pod testy. Jednak wyniki tych egzaminów nie zależą tylko od tego, czego dziecko nauczyło się w szkole. Badania psychologiczne pokazują, że wpływają na nie również czynniki indywidualne, takie jak: inteligencja, kontrola zachowania i model uczenia się delta.
O rozmiarach, brutalności oraz poważnych konsekwencjach mobbingu rówieśniczego mówią głośno psychologowie, lekarze, a także policja. Niestety, problem jest często bagatelizowany przez nauczycieli i zaniedbywany przez władze oświatowe.
Neurodydaktyka dostarcza wiedzy na temat procesów uczenia się, w oparciu o badania nad mózgiem. Dzięki niej nauczyciele mogą tak planować lekcje, by wykorzystać naturalne predyspozycje uczniów. Profesor Manfred Spitzer twierdzi wręcz, że to mózg ucznia jest miejscem pracy nauczyciela.
Rodzice i szkoła są dla siebie najlepszymi sojusznikami w pomaganiu nadpobudliwemu dziecku. Dlatego też dla jego dobra powinni ze sobą współpracować.
