Prof.; Jest psychologiem osobowości, autorem wielu książek, m. in.: Udręka życia (za którą w 2011 roku otrzymał Nagrodę Teofrasta); Osobowość: struktura i funkcje regulacyjne; Szanse rozwoju osobowości; Wielkie pytania psychologii.
„Każdy z nas coś odgrywa w teatrze życia codziennego” - twierdził Erving Goffman, amerykański socjolog. „The show must go on” - śpiewa Queen. Żyjemy, jakbyśmy nigdy nie schodzili ze sceny. Wciąż coś gramy, coś udajemy. Przed innymi, czasem przed sobą. I nieraz nie potrafimy już ściągnąć maski, bo pod jedną maską kryje się następna. Ale na scenie życia nie opuszcza nas tęsknota, by przestać grać. By w końcu być sobą. I wtedy dopiero pojawia się problem. Sobą, czyli kim? Którym sobą?
„Wiem, kim jestem. Nikt nie zna mnie tak dobrze, jak ja siebie.” Na pewno? Z wielu powodów słabo znamy siebie samych, a niewiele powodów przemawia za tym, by poznać siebie lepiej. Oszukujemy się na miarę potrzeb i w miarę możliwości. Sami chętnie usypiamy rozum, ulegając demonom nieracjonalności... Dlaczego wpadamy w pułapkę złudzeń? Czy fałszywe przekonania mogą nas przed czymś chronić?
Mówimy często, że ktoś ma charakter lub przeciwnie - że jest go pozbawiony. Bywa, iż precyzujemy, o jaki charakter chodzi: ktoś ma dobry, złoty, kryształowy charakter, albo czarny, słaby, trudny. Charakteryzujemy w ten sposób ludzi i wydaje się nam, że rozumiemy, co się kryje za tymi stwierdzeniami. Czy aby na pewno? Z drugiej strony, naukowa psychologia nie mówi dziś nic o charakterze. Pojęcie to zniknęło z podręczników. Dlaczego? Czyżby psychologia nie doceniała charakteru lub uznała, że ludzie zatracili charakter? Nic podobnego. W czym więc kryje się - według psychologów - charakter? Czy jest on dziełem przypadku, czy zależy od nas samych?
Czy para trenująca taneczny układ osiągnie sukces w „Tańcu z gwiazdami”? Niekoniecznie, bo w jakimś momencie zapał do ćwiczeń może tancerzom minąć. No a gdyby tak - oprócz ćwiczeń - para ta wyobraziła sobie tysiąc razy, jak wykonuje kolejne pas... Czy wówczas - dzięki tym wyobrażeniom - wzrosną jej szanse na końcowy sukces? Tak! Badania pokazują, że możemy zwiększyć naszą wytrwałość, ale nie poprzez natężanie się i siłę woli, lecz poprzez wyobrażanie sobie, że jesteśmy wytrwali.
Prywatność jest bezcenna, bo czyni nas kimś wyjątkowym. Stwarza azyl, w którym naprawdę możemy być sobą. Bronimy więc swej prywatności, cierpimy, gdy ktoś ją naruszy. Zdarza się jednak, że wyprzedajemy ją innym. Bywa też, że naruszamy cudzą prywatność, kradniemy ją. Dlaczego tak się dzieje?
Ten sam człowiek w tej samej sprawie może mieć różne zdania. Jak to możliwe? Ilu nas jest? Dlaczego każdego dnia po obudzeniu się nie dociekamy, kim jesteśmy?
WIESŁAW ŁUKASZEWSKI uważa, że dyskusja o polskiej psychologii pokazała, jak wiele jest w naszym społeczeństwie mitów i stereotypów dotyczących roli psychologa.
W poznawaniu siebie rzadko jesteśmy naukowcami bezstronnie gromadzącymi informacje. Częściej bywamy politykami, którzy sprawdzają, jakie wrażenie wywierają na ludziach. Bywamy też negocjatorami dążącymi do zgodności różnych danych na swój temat. Najczęściej jesteśmy egoistami - bardziej niż na prawdzie o sobie zależy nam na zachwytach.
Dlaczego czasem chcemy coś w sobie zmienić, a zarazem zachowujemy się w sposób, który to wyklucza - zastanawia się Wiesław Łukaszewski.
Rzadko stajemy przed dylematem: zrobić coś czy nie. Znacznie częściej musimy wybierać spośród wielu celów. Dlaczego na niektóre się decydujemy, a inne odrzucamy? Dlaczego z części wybranych celów rezygnujemy, a inne wytrwale realizujemy? Wyjaśniają to prawa motywacji.
Z jednej strony wszystkim nam zdarza się szkodzić sobie samym, z drugiej zaś nie przestajemy się dziwić, że ktoś zachowuje się w taki sposób. Skala zachowań autodestruktywnych jest ogromna: od objadania się do zagłodzenia, od namiętnego grania w karty podczas sesji egzaminacyjnej do targnięcia się na swoje życie z powodu niezdanego egzaminu. Skłonności studentów do hulanek i erotycznych ekscesów w czasie sesji przygląda się WIESŁAW ŁUKASZEWSKI.
W jakim stopniu jesteśmy kowalami swojego życia, a w jakim ofiarami losu – zastanawia się WIESŁAW ŁUKASZEWSKI.
