W tym natłoku komunikatów łatwo jest popaść w skrajność – albo w poczucie, że „powinniśmy robić więcej”, albo w przekonanie, że „wystarczy po prostu być i skupić się na tu i teraz”. Jak nie zatracić się w wiecznej pogoni za kolejnymi osiągnięciami lub w stagnacji, która może przybrać formę biernej akceptacji. Mając świadomość, że życie nigdy nie jest jednostronne i nie musimy podejmować decyzji, czy bierzemy tylko jedną ze stron, mając poczucie, że coś tracimy lub za mało żyjemy chwilą.
Silna orientacja na przyszłość ma swoje ewolucyjne i neurobiologiczne podstawy. Mózg człowieka jest zaprogramowany na przewidywanie i planowanie, co w czasach pierwotnych zwiększało szanse przetrwania. Współczesne badania nad funkcjonowaniem układu nagrody (jeden z kluczowych systemów w mózgu, który odpowiada za motywację, odczuwanie przyjemności oraz procesy uczenia się) wskazują, że największy wyrzut dopaminy następuje nie w momencie osiągnięcia celu, ale tuż przed nim. To tłumaczy, dlaczego osoby skupione na rozwoju mogą doświadczać krótkotrwałej satysfakcji po osiągnięciu zamierzonego efektu, ale niemal natychmiast przerzucają swoją uwagę na kolejne wyzwanie. Mechanizm ten, znany w psychologii jako „hedoniczna adaptacja”, sprawia, że człowiek szybko przyzwyczaja się do nowych osiągnięć, a poziom odczuwanego szczęścia wraca do punktu wyjścia. W konsekwencji pojawia się potrzeba dalszego dążenia do „więcej”, co może prowadzić do chronicznego napięcia i nieustannego poczucia, że obecne życie jest niewystarczające.
Rozwój kontra bycie tu i teraz
Choć dążenie do rozwoju jest istotnym czynnikiem wpływającym na poczucie spełnienia, jego nadmiar może prowadzić do perfekcjonizmu i wypalenia. Osoby, które silnie utożsamiają swoją wartość z osiągnięciami, często doświadczają lęku przed zatrzymaniem się – obawiają się, że rezygnacja z działania oznacza stagnację. W skrajnych przypadkach może to prowadzić do mechanizmu unikania odpoczynku oraz trudności z doświadczaniem satysfakcji z życia codziennego. Z kolei nadmierna koncentracja na teraźniejszości, choć kojarzona z wewnętrznym spokojem i redukcją stresu, również może mieć swo...
Pozostałe 80% artykułu dostępne jest tylko dla Prenumeratorów.
Dołącz do 50 000+ czytelników, którzy dbają o swoje zdrowie psychiczne
Otrzymuj co miesiąc sprawdzone narzędzia psychologiczne od ekspertów-praktyków. Buduj odporność psychiczną, lepsze relacje i poczucie spełnienia.
