ALEKSANDER KRÓL: – Czym jest wdzięczność?
ROBERT EMMONS: – Wdzięczność to dowód uznania za czyjąś dobroć, reakcja połączona z przyjęciem do wiadomości, że dobroć ta jest wynikiem działania innego człowieka, ludzi lub Boga – dla naszej korzyści.
Wdzięczność jest obecna w buddyzmie, chrześcijaństwie i innych religiach. Filozofowie i przywódcy religijni wychwalali ją jako cnotę nierozłączną ze szczęściem i zdrowiem. Dlaczego wdzięczność jest tak ważna?
– Duża część życia wiąże się z dawaniem, przyjmowaniem i odpłacaniem za otrzymane dobrodziejstwa. Innymi słowy, wiąże się z odwzajemnianiem. Wdzięczność jest emocjonalnym rdzeniem wzajemności. Jest tym, co podtrzymuje pamięć o otrzymanych dobrodziejstwach i tym, co motywuje nas do tego, by zwrócić w jakiś sposób to, co otrzymaliśmy.
Niektóre osoby wydają się być w większym stopniu wdzięczne niż inne. Dlaczego?
– Prawdopodobnie dlatego, że posiadają takie cechy jak: pokora, empatia, ugodowość. I są przekonane, że inni ludzie są dobrzy, wielkoduszni i skłonni do tego, by raczej pomagać a nie szkodzić innym. Wdzięczność wymaga uznania, że jesteśmy uzależnieni od pomocy innych ludzi. Wymaga też pokory – bez niej nie uzmysłowimy sobie własnych ograniczeń.
Czym w sensie psychologicznym jest pokora?
– Pokora to świadomość własnej siły, ale i słabości. To dowód tego, że posiadamy adekwatny obraz siebie – nie myślimy o sobie jako kimś lepszym lub gorszym od innych. Przeciwieństwem pokory jest duma. Osoba dumna nie odczuwa potrzeby okazywania wdzięczności. Czuje się po prostu uprawniona – jakby z mocy prawa – do tego, co otrzymuje. Wszystko się jej należy, więc za nic nie musi być wdzięczna.
Pokora, empatia i ugodowość sprzyjają doświadczaniu wdzięczności?
– To, co kryje się pod tymi pojęciami, to kluczowe składniki inteligencji społecznej. Jak mówiłem, przeciwieństwem pokory jest duma. Empatii – obojętność i nieczułość. Ugodowości – cyniczny brak zaufania. Osoba dumna jest zazwyczaj nieczuła wobec innych. W związku z tym nie będzie zauważać ich wdzięczności, nie będzie też odczuwać potrzeby, by wdzięczność wyrażać wobec nich. Pokora, empatia i ugodowość mają wpływ na powstawanie wdzięczności, a w efekcie tworzą lepsze, bardziej pozytywne i pełniejsze relacje społeczne.
Impuls dziękczynienia
| Im bardziej jesteśmy wdzięczni, tym bardziej chcemy dzielić się tym, co posiadamy. I to nie tylko z osobami, którym coś zawdzięczamy. Powszechnie uważa się, że mamy tendencję do działania w taki sposób, który będzie służyć naszym interesom i zależy nam przede wszystkim na osiągnięciu osobistych korzyści. Dlatego ludzie podejmujący ważne decyzje dotyczące szerszego dobra, powinni powściągnąć swoje emocje. Natomiast David DeSteno, psycholog z Northe... |
Pozostałe 80% artykułu dostępne jest tylko dla Prenumeratorów.
