Każdy, kto oglądał choć jeden z filmów Woody’ego Allena, wie, kim jest neurotyk. Allen wykreował postać będącą wręcz popkulturową ikoną neurotyczności.
Neurotyczność, choć kojarzona z nerwicą, stanowi jeden z podstawowych wymiarów osobowości. Jest składnikiem osobowości w ujęciu Hansa J. Eysencka, a także w modelu Wielkiej Piątki.
SPRAWDŹ CZY JESTEŚ NEUROTYCZKĄ/NEUROTYKIEM - POD ARTYKUŁEM QUIZ
Wymiar neurotyczności rozciąga się między dwoma skrajnymi biegunami. Wysokie natężenie tej cechy zwane jest właśnie neurotycznością, a niskie – stabilnością emocjonalną. Każdy z nas lokuje się w określonym miejscu na tym wymiarze.
Według Eysencka neurotyczność – zwana też emocjonalnością lub wrażliwością emocjonalną – składa się z takich cech, jak lękliwość, depresyjność, poczucie winy, niska samoocena, napięcie, irracjonalność, płochliwość, markotność i emocjonalność. Jej przeciwieństwem jest stabilność emocjonalna. Typowy neurotyk w ujęciu Eysencka stale czymś się martwi, łatwo ulega nastrojom i często bywa przygnębiony. Skarży się na ciągłe kłopoty. Swoje myślenie koncentruje na sprawach, które mogą się nie powieść, co wzbudza w nim silny lęk. Niepokojem reaguje na zmiany i nowe sytuacje. Cechuje go nadmierna emocjonalność – silnie reaguje emocjonalnie i z trudem wraca do równowagi. W związku z tym nierzadko zachowuje się w sposób irracjonalny i sztywny. Ma też poczucie niższości. Jest nieśmiały i drażliwy.
Łatwo go zranić – krytykę bierze sobie do serca i głęboko przeżywa porażki. Wykazuje małą odporność na stres, skłonność do kryzysów i załamań nerwowych. Często popada w depresję i cierpi na bezsenność. Miewa problemy z koncentracją uwagi i różne dolegliwości zdrowotne (zwłaszcza bóle głowy i żołądka). Nadmierna emocjonalność przejawia się także we wrażliwości na krzywdę i cierpienie, ale również na szczęście i radość innych ludzi. Natomiast osoba stabilna słabo reaguje emocjonalnie i szybko wraca do równowagi. Jest spokojna, zrównoważona, opanowana i nie martwi się nadmiernie.
W najbardziej znanej wersji Wielkiej Piątki, autorstwa Paula T. Costy i Roberta R. McCrae, neurotyczność to podatność na doświadczanie ne-gatywnych emocji i wrażliwość na stres. Składa się ona z...
Pozostałe 80% artykułu dostępne jest tylko dla Prenumeratorów.
