Pewne wzory na chorobę

Zdrowie i choroby Praktycznie

Cechy osobowości w dużej mierze determinują to, w jakim zdrowiu i… jak długo będziemy żyć. Znając te zależności, możemy próbować oszukać przeznaczenie i uchronić się przed niektórymi chorobami.

Psychologia zdrowia to dziedzina nauki zajmująca się badaniem wpływu zjawisk psychicznych na stan zdrowia człowieka i na odwrót. Formalnie uznano ją pod koniec lat 70. ubiegłego wieku, ale badania, które możemy do psychologii zdrowia zaliczyć, podjęto znacznie wcześniej – chociażby poszukiwania zależności między cechami naszej osobowości a chorobami somatycznymi.

POLECAMY

Na przestrzeni kilkudziesięciu lat ukuto definicje czterech wzorców zachowań, zwanych też typami osobowości: A, B, C oraz D. Badacze – początkowo lekarze, potem również psychologowie – obserwowali bowiem, że osoby zachowujące się w charakterystyczny sposób często mają podobne dolegliwości zdrowotne. Uznali więc, że jeśli poznają te zależności, będą mogli zapobiegać niektórym chorobom.

Wzór zachowania A

Wzór zachowania A (WZA), inaczej osobowość typu A, zaczęto badać w Ameryce w latach 50. Zajęli się tym dwaj kardiologowie: Meyer Friedman i Ray Rosenman. Swoimi badaniami wykazali, że istnieje grupa osób po zawale serca, które łączą pewne, podobne zachowania.

Osoby takie w jak najkrótszym czasie próbują osiągnąć jak najwięcej celów, charakteryzuje je styl życia pełen rywalizacji, walki o osiągnięcia, pobudliwości, agresji, nadmiernej czujności. Żyją w ciągłym pośpiechu, poczuciu, że brakuje im czasu – ciągle się spieszą, wciąż słyszymy od nich, że doba jest za krótka. Mają silną potrzebę dążenia do perfekcji we wszystkim, co robią, i próbują robić wiele rzeczy naraz. Nie tolerują niepunktualności i nierzetelności innych. Nie potrafią delegować zadań, więc zazwyczaj w pracy koniec końców wszystko robią same, bo inni zapewne zrobią to gorzej. Charakteryzuje je poczucie nadmiernej odpowiedzialności.

Osoby o WZA mają wysokie wymagania wobec siebie i wobec innych. Ich ambicje są wręcz niemożliwe do zaspokojenia. Opisuje się je jako wrogie, zacięte, często mające problemy z relacjami międzyludzkimi. Wyróżniają się często nawet sposobem poruszania się i mówienia, są energetyczne, wręcz wybuchowe. Mówią szybko, często przerywają rozmówcy. Czasami w kontakcie z nimi można zaobserwować napięcie na ich twarzy i w ciele. Twierdzą, że nie potrzebują urlopów, bo nie potrafią wypoczywać, nic nie robiąc. Muszą mieć ciągle coś zaplanowane, w przeciwnym razie czują się nieswojo, mają wyrzuty sumienia. Takie osoby mają mnóstwo nadgodzin, częściej spotykamy je w pracy niż w domu. To bardzo często ludzie o dużych osiągnięciach zawodowych – w końcu pracy poświęcają większość czasu.

Psychologowie mówią, że osoby te są mało ugodowe, za to wysoce ekstrawertyczne i neurotyczne. Potocznie mówi się o nich, że nigdy nie odejdą na emeryturę, bo gdyby zwolniły obroty, to szybko zaczęłyby chorować. Osoby z WZA mają też specyficzne przekonania. Uważają, że samoocena człowieka zależy od tego, jak jest on oceniany przez otoczenie; że szacunek można zdobyć, wyłącznie odnosząc sukcesy zawodowe. W głębi ducha często sądzą, że nie mają wystarczających umiejętności, by się wykazać. To wywołuje w nich lęk i napięcie.

Wzór zachowania A to w pewnym sensie pozostałości ewolucyjne. W sytuacji stresującej nasz organizm zaczyna wytwarzać spore ilości adrenaliny i noradrenaliny, by przygotować się do walki lub ucieczki. To one sprawiają, że nasze serce bije szybciej, podnosi się ciśnienie, mięśnie się napinają (i zaczynają drżeć), chłodzimy organizm (czyli zaczynamy się intensywnie pocić)… Nie- stety, ewolucja naszego organizmu nie nadążyła za zmianami, jakie nastąpiły w środowisku, i nie pomaga nam w sytuacjach dzisiejszego stresu powodowanego nie walką z mamutem, ale dead[-]line’ami, wystąpieniami publicznymi czy presją płynącą z mediów społecznościowych. Napięcie gromadzące się w ciele (również w naczyniach krwionośn...

Pozostałe 80% artykułu dostępne jest tylko dla Prenumeratorów.



 

Przypisy

    POZNAJ PUBLIKACJE Z NASZEJ KSIĘGARNI