Jednym z atrybutów władzy jest kontrolowanie tych, którzy jej podlegają. Tę kontrolę można sprawować na różne sposoby, poczynając od ślepego przymusu, a kończąc na wpajaniu ludziom przekonania, że żyją w najlepszym ze światów. Pośrodku leży manipulowanie zachowaniem za pomocą kar i nagród. Nie wszystkie mają charakter materialny, a wiele z nich przybiera postać symboliczną.
Przekonanie, że wszystko jest pod kontrolą, jest raczej rodzajem iluzji niż trafnym opisem rzeczywistości. Sytuacje, nad którymi nie potrafimy w pełni zapanować, są raczej regułą w naszym życiu. Sięgnijmy do przykładu.
Najbliższe osoby, którym bezgranicznie ufamy, nagle robią coś zupełnie nieoczekiwanego. Co więcej, sądzą, że powinniśmy się czegoś takiego spodziewać, gdyż ich zachowanie jest całkowicie usprawiedliwione. Nawet w sytuacjach losowych uważamy, że nasze ulubione liczby dają większą szansę wygrania w Totolotka niż liczby wygenerowane przez maszynę. Ellen Langer, która była pionierką badań nad iluzją kontroli, sądzi, że u jej podłoża leży zróżnicowana tendencja do spostrzegania świata. Niektóre osoby wykazują tendencję do postrzegania świata w kategoriach...
