Nauka i nieskończoność

inne I

Gdyby naukowcy nie wierzyli, że wiedza doskonała jest czymś realnym, nie szukaliby lepszych teorii i nie pogłębiali aktualnej wiedzy.

Kiedy badacz rozpoczyna swą pracę, staje w obliczu nieskończoności. Przedmiot, którym się zajmuje – czy to mrówka, czy cały wszechświat – jest tak bogaty, że nie sposób go wyczerpać w skończonej ilości czynności poznawczych. Każdy przedmiot mieni się przytłaczającą wielością własności; składa się z ogromnej liczby elementów; wchodzi w relacje z niezliczonymi przedmiotami.

Bycie w horyzoncie nieskończoności to istotny, często nieuświadamiany, rys działalności naukowej. Ma on dwie konsekwencje. Pierwszą jest konieczność dokonywania uproszczeń. Drugą jest rozwój: skoro tak mało możemy się dowiedzieć ‘za jednym zamachem’, musimy – aby wiedzieć więcej – nieustannie kontynuować proces poznawania. Stąd – jak mawiał słynny filozof nauki Karl Popper – „naukowca nie czyni posiadanie wiedzy, lecz (...) pogoń za prawdą”.

Na czym polega rozwój nauki? Na poprawianiu, uzupełnianiu i pogłębianiu naszej wiedzy. Usuwamy z niej twierdzenia fałszywe, dodajemy prawdziwe oraz proponujemy coraz lepsze teorie – teorie, które obejmują bardziej podstawowe struktury badanej dziedziny. Dzięki tym teoriom coraz więcej danych możemy wyjaśnić, przewidzieć i zorganizować w jedną całość.

Wiedza doskonała

Rozwój nauki zdaje się nie mieć końca. Wydaje się nam, że prawie z każdym dniem wiemy coraz lepiej, więcej i głębiej. Zauważmy jednak, że jeśli tak jest rzeczywiście, to można określić idealną granicę rozwoju wiedzy. Na czym by ona polegała? Na systemie twierdzeń, który zawiera tylko prawdę, całą prawdę i ostateczną prawdę. Taki system byłby jakimś ‘maximum’ czy ‘optimum’ wiedzy. Możemy sobie wyobrazić naukę jako zmierzającą – w wielowiekowym procesie swego rozwoju – do tego ‘optimum’. Do wiedzy doskonałej, która prawdziwie, wyczerpująco i w sposób najbardziej podstawowy opisuje świa...

Pozostałe 80% artykułu dostępne jest tylko dla Prenumeratorów.



 

Przypisy

    POZNAJ PUBLIKACJE Z NASZEJ KSIĘGARNI