Młodzi cyfrowi. Cyberprzestrzeń może być bezpieczna

Czym są media społecznościowe dla współczesnych nastolatków? Niekiedy dosłownie wszystkim. To miejsce cyfrowych spotkań z rówieśnikami oraz przestrzeń, w której młodzi cyfrowi mogą zaspokoić swoją potrzebę tożsamości, przynależności do grupy, uznania czy autoprezentacji. Badania prowadzone przez fundację Dbam o Mój Z@sięg na próbie ponad 50 tys. polskiej młodzieży jasno wskazują, że używanie social mediów jest bardzo powszechne – korzysta z nich 92% nastolatków. Polski nastolatek przeciętnie używa od trzech do czterech aplikacji społecznościowych. Największą popularnością wśród młodzieży w Polsce cieszy się komunikator Facebook Messenger (78,3%) oraz YouTube (71%). Wysoką pozycję zajmuje Snapchat (59,5%), na czwartym miejscu uplasował się Instagram (55,9%), a na piątym 
Facebook (48,7%). Myśląc o używaniu social mediów przez polską młodzież warto wskazać na kilka ważnych kwestii. Otóż 20% polskich nastolatków przyznaje, że to, co publikuje za pośrednictwem portali społecznościowych, nie jest zgodne z rzeczywistością. Co trzeci nastolatek przyznał, że czuje się uzależniony od mediów społecznościowych; co czwarty często, bardzo często lub zawsze sprawdza, ile lajków otrzymują jego posty i zdjęcia; a co dziesiąty kasuje opublikowane informacje o sobie, jeśli nie otrzymają one wystarczającej liczby pozytywnych komentarzy. Co piąty nastolatek przyznał, że w zasadzie nie wie, w jaki sposób chronić swoją prywatność w sieci.

Najważniejsze zagrożenia dla dziecka płynące z social mediów 

Media społecznościowe stanowią szczególną formę spędzania wolnego czasu w świecie wirtualnym. Relacje nawiązywane w ten sposób w dużym stopniu zastępują realne kontakty społeczne. Model nieautentycznych i powierzchownych relacji staje się wiodącym sposobem budowania więzi społecznych, znacznie wpływa na sposób postrzegania relacji oraz na poczucie wartości młodych ludzi. 
Russel Viner z UCL Great Ormond Street Institute of Child Health, autor badań nad wpływem mediów społecznościowych na rozwój dzieci, zwraca uwagę na jeszcze jedno bardzo niebezpieczne zjawisko. Chodzi o fakt, iż czas spędzany w social mediach najczęściej jest pierwotnie przeznaczony na sen i aktywność fizyczną (20% polskich nastolatków przyznaje, że często lub wręcz zawsze budzi się w nocy, aby korzystać z internetu), co ma swoje bardzo niebezpieczne konsekwencje dla zdrowia psychicznego i fizycznego. Liczne badania potwierdzają dramatyczny wpływ mediów społecznościowych na poczucie własnej wartości. Wskazują również na zależność między aktywnym uczestnictwem w social mediach a rozwojem poważnych zaburzeń klinicznych, takich jak depresja, zaburzenia lękowe, w tym fobie społeczne. Korzystanie z mediów społecznościowych nie przyczynia się do odczuwania samotności (często jest wręcz przeciwnie), ale wiąże się z obniżeniem nastroju.
Przyjmijmy zatem założenie, że to nie nowe technologie są szkodliwe, ale nieumiejętne i niewłaściwe korzystanie z nich. Biorąc powyższe pod uwagę, należy zwrócić uwagę na najważniejsze zagrożenia związane z uczestnictwem młodych ludzi w mediach społecznościowych. Ryzyko różnego typu kryzysów pojawia się szczególnie wtedy, gdy młodym ludziom w świecie mediów cyfrowych nie towarzyszą w żaden sposób ich rodzice. Niestety, aż 25% polskich nastolatków przyznaje, że gdyby coś niepokojącego działo się w sieci, w żaden sposób nie mogą liczyć na wsparcie opiekunów. Co piąty nastolatek przyznaje, że jego rodzice praktycznie nie interesują się tym, co robi w sieci. 

Problem 1. Kształtowanie tożsamości młodej osoby
W realnym życiu naszą tożsamość, czyli to, kim jesteśmy, w co wierzymy, jakie mamy przekonania o sobie, kształtujemy zazwyczaj na podstawie rzeczywistych stosunków z innymi ludźmi, rozmów z nimi i spotkań. W sytuacji kiedy coraz częściej korzystamy z narzędzi komunikacji zapośredniczonej (na przykład mediów społecznościowych), zmianie ulega proces kształtowania się naszej tożsamości. Coraz częściej poczucie własnej wartości młodych osób zaczyna być definiowane za pośrednictwem liczby pozytywnych komentarzy (lajków), statusu związku i starannie wyretuszowanych zdjęć.