W astrologii humanistycznej przyjmuje się, że rozmieszczenie Słońca, Księżyca i planet w Układzie Słonecznym współdecyduje o charakterze przekazu energetycznego docierającego na Ziemię. A ten m.in. kształtuje ludzką osobowość. Według astrologów w momencie narodzin następuje swoiste „wdrukowanie" cech osobowości czy predyspozycji do zachowań. Twierdzenia astrologiczne można sprowadzić do dwóch tez, które mogą być obiektem empirycznej weryfikacji w badaniach psychologicznych i które mówią o istnieniu związku między urodzeniową zodiakalną pozycją ciał niebieskich a cechami osobowości (teza kluczowa) oraz o sile tego związku, który powinien być na tyle znaczący, aby uzasadniać diagnozowanie osobowości na podstawie horoskopu.
Czy takie związki można wykryć?
Badań empirycznych w tej dziedzinie jest raczej niewiele. Jedne z najbardziej spektakularnych przeprowadzili Mayo, White i Eysenck w 1978 roku. Analizowali związki między urodzeniową zodiakalną pozycją Słońca a ekstrawersją i neurotycz-nością. U ponad dwóch tysięcy osób wykryli - zgodną z przewidywaniami astrologicznymi - zmienność obu cech w dwunastu znakach Zodiaku. Dla ekstrawersji uzyskali zależność w postaci „zygzaka", odzwierciedlającego naprzemiennie występujące w zachowaniu tendencje ekstrawertywne (znaki pozytywne: Baran, Bliźnięta, Lew, Waga, Strzelec, Wodnik) i in-trowertywne (znaki negatywne: Byk, Rak, Panna, Skorpion, Koziorożec, Ryby). Wykazali też, że osoby spod znaków wodnych (Rak, Wodnik, Ryby) charakteryzują się wyższym nasileniem neurotyczności niż osoby spod pozostałych znaków. Siła związku obu cech z zodiakalną pozycją Słońca okazała się jednak znacząco słabsza, niż sugerowały to tezy astrologii - na 24 pytania w obu skalach inwentarza EPI maksymalna różnica była niższa niż 2 punkty (a zatem dotyczyła zaledwie dwóch odpowiedzi; odchylenie standardowe wynosiło około 4 punkty). Kolejne badania przyniosły nie w pełni spójne wyniki. Meta-analiza wyników dziewiętnastu badań, opisana przez Deana, Niasa i Fren-cha w 1997 roku, wskazała, że średnia korelacja między urodzeniową zodiakalną pozycją Słońca a cechami osobowości wynosi zaledwie 0,09, co wskazuje na bardzo słabe zależności.
W 2000 roku w Polsce podjęliśmy próbę replikacji badań Mayo, White'a i Ey-sencka. Analiza została przeprowadzona we współpracy z Ewą Sobolewską i Jame-sem Jamiesonem, który był spiritus mo-vens tego przedsięwzięcia. Wykorzystaliśmy dane zebrane przy okazji innego projektu badawczego - osoby badane nie miały zatem świadomości, że taka analiza będzie wykonana. Nawiasem mówiąc, w trakcie badań również nikt z nas nie brał pod uwagę takiej możliwości. Fakt ten jest znaczący, bowiem nie mógł on wpłynąć na tendencyjny dobór badanych. Uwzględniliśmy trzy cechy osobowości (ekstrawersję, neurotyczność i psycho-tyczność) oraz urodzeniową zodiakalną pozycję Słońca, Księżyca oraz Merkurego, Wenus, Marsa, Jowisza i Saturna. Pozycje planet...
Pozostałe 80% artykułu dostępne jest tylko dla Prenumeratorów.
