Dorota Krzemionka: Edmund Husserl przed ponad stu laty pisał, że „największym niebezpieczeństwem dla Europy jest zmęczenie”. Czy mamy do czynienia z epidemią zmęczenia?
Aleksander Perski: – Podobno zaczyna się taka tendencja. Po epidemii stresu w zachodnim świecie następną cywilizacyjną chorobą będzie zmęczenie.
Dlaczego?
– Bo żyjemy niezgodnie z biologią i naturą naszego ciała. Szwedzi już przerobili tę lekcję, nauczyli się wyjeżdżać, odpoczywać. Ale moi znajomi z Polski mówią, że są bardzo zmęczeni, pracują zazwyczaj na dwa etaty i więcej, nie mają czasu dla siebie.
Jak pisze Thomas C. Rosenthal wraz ze współpracownikami z University at Buffalo, co piąty pacjent lekarza rodzinnego przyznaje, że czuje się zmęczony. Co trzeci nastolatek! Czy to nie paradoks, że cywilizacja i jej technologie, które miały uczynić nasze życie wygodnym i zaoszczędzić nam wysiłku, wpędzają nas w zmęczenie?
– Konsumpcja męczy. Musimy się bardzo wysilać, żeby mieć dostęp do tych wszystkich rzeczy, które się pojawiają, ciągle nowe. I nigdy nam dość, nigdy nie jesteśmy syci, bo jak pisze Zygmunt Bauman, oczekujemy nowej dawki przyjemności z kolejnej konsumowanej rzeczy czy usługi. Nie potrafimy się wycofać, bo wierzymy, że jej zdobycie da nam szczęście. A jeśli nie nam, to naszym dzieciom. Ciągle jesteśmy aktywni. I więcej czasu spędzamy nie w świecie rzeczywistym, lecz w tym stworzonym przez cywilizację – oglądamy filmy, seriale, słuchamy muzyki, cały czas jesteśmy gdzie indziej, niż jesteśmy! A to wszystko wymaga czasu, nic dziwnego, że nie starcza nam go na sen i odpoczynek.
Zmęczenie towarzyszyło człowiekowi od zawsze, ale współczesne zmęczenie jest inne...
– Dawniej człowiek doświadczał głównie zmęczenia fizycznego. Wystarczyło, że się wyspał, odpoczął i wracał do formy. Współczesne zmęczenie często bywa chroniczne – nie można się z niego „wyspać”.
Ale można, jak pisze Miriam Meckel, specjalistka od politycznego PR, uznać je za atrybut kariery zawodowej. Ludzie sukcesu są wypaleni...
– Przy takim podejściu można być nawet dumnym ze zmęczenia, bo to znak, że się tak dużo pracowało.
Co się dzieje w zmęczonym mózgu?
– Działa on przy pomocy energetycznego systemu ATP, czyli adenozyno-5’-trifosforanu. To organiczny związek chemiczny, który jest nośnikiem energii chemicznej używanej w metabolizmie komórki. Powstaje w procesie oddychania komórkowego. Zgromadzona w nim energia służy do przeprowadzania różnych procesów, jak biosynteza, ruch i podział komórki. Organizm czerpie z niego energię do życia. Związek ten nie jest magazynowany, tylko tworzy się na bieżąco. Gdy poziom ATP poważnie spada, nie możemy się utrzymać w stanie czuwania.
Sen, brat życia
Co sekundę wymienia się w nas 20 milionów komórek. W ciągu doby odnawia się półtora kilograma naszego ciała. Sen to najlepsza klinika odnowy biologicznej. Bezpłatna. Dlaczego z niej nie korzystamy?