W szkołach pracuje wielu pedagogów i psychologów, którzy mogą prowadzić z dziećmi zajęcia z psychorysunku. Dla uczniów są one formą zabawy, dla nauczycieli natomiast nośnikiem ważnych informacji o podopiecznym. Aby przybliżyć ten temat, prześledźmy krótką historię techniki projekcyjnej i niezbędne informacje dotyczące wprowadzenia tej metody do szkół, poznajmy na czym ona polega i jak dokonywać interpretacji rysunków uczniów. Jest to technika dość trudna – od prowadzącego zajęcia wymaga dużej wiedzy z tego zakresu.
Test projekcyjny to taki zespół zadań, w którym instrukcja testowa nadaje materiałowi bodźcowemu otwarty znaczeniowo oraz interpretacyjnie charakter. J. Boutonier stwierdził, że rysunek na dany temat jest projekcją całej osobowości i daje możliwość wielostronnej analizy psychologicznej. Jego wartość wynika przede wszystkim z potrzeby ekspresji każdego człowieka. Interpretacja polega na analizie m.in.: lokalizacji rysunku w przestrzeni kartki i relacji między jego elementami, charakterystyki postaci oraz sposobu rysowania, używania znaków i symboli. W metodzie projekcyjnej osoba badana sięga do własnego wnętrza. Korzysta z osobistego doświadczenia, by nadać wykonanemu zadaniu znaczenie. Rysuje na zadany temat, ale sama decyduje o rozmieszczeniu i cechach rysowanych elementów. Prowadzący udziela bardzo skąpych wskazówek. Za głównych entuzjastów stosowania rysunku jako techniki projekcyjnej uważani są: Buck (1948), Machover (1967), Hammer (1967).
Jaka jest więc rola rysunku? Przede wszystkim odzwierciedlenie emocjonalnych postaw jednostki, a w przypadku rysunku rodziny, określenie relacji w niej panujących i miejsca, które zajmuje badany. Rysunek projekcyjny pozwala na wyrażanie problemów adaptacyjnych w rodzinie. Pokazuje, jak osoba badana hierarchizuje własne doświadczenia i pod ich wpływem tworzy obraz najbliższych. Kartka papieru jest ekranem, na którym rysujący wyświetla to, co przeżywa. W rysunku o ściśle określonym temacie, jak ma to miejsce w testach projekcyjnych, mamy do czynienia z procesem przeniesienia stanu uczuciowego na papier. Uzyskane w ten sposób wyniki mogą ujawnić poglądy i wyobrażenia o własnej pozycji w rodzinie. P. Elkisch (1945) zauważyła, że rysunek dziecka ma przede wszystkim charakter projekcyjny. Kontynuujący jej badania A. Madella zaobserwował zmiany, jakie mogą zachodzić w rysowaniu postaci ludzkich pod wpływem pogłębiania się i cofania choroby. M.F. de Martino (1954) analizował elementy postaci ludzkiej występujące na rysunku i szukał związku między wyborem narysowanej postaci a zaburzeniami osoby. Szczególnie wartościowe diagnostycznie jest analizowanie rysunków postaci ludzkich. Dzięki takiej procedurze można poznać wiele cech osobowościowych oraz stanów emocjonalnych – stałości lub labilności emocjonalnej, radości i smutku czy zaniżonej i zawyżonej samooceny. C. Wilee i S. Davis dowiedli, iż rozmiary rysowanych postaci wiążą się z cechami osobowości badanego. Ocenili oni, że uczniowie z wyższą samooceną rysują postacie większe niż dzieci z niższą samooceną.
Dla praktyki diagnostycznej ogromne znaczenie mają prace badawcze D. Harrisa i K. Machover, którzy opracowali rysunkowe testy osobowości. Harris skonstruował test „Narysuj Człowieka”, zwany także testem rysunkowym Goodenough-Harrisa. Może on być przydatny do badania dzieci niedostosowanych i z wadami słuchu. Poprzez analizę rysowanych postaci można odgadnąć m.in. tendencje agresywne. Na podstawie rysunków Harris wyodrębnił trzy stadia rozwojowe...
Pozostałe 80% artykułu dostępne jest tylko dla Prenumeratorów.
