Wiek dorastania to czas przeobrażania się dziecka w osobę dorosłą. Młody człowiek osiąga dojrzałość w sferze biologicznej, emocjonalnej, społecznej i poznawczej. W naszej kulturze jest to też czas podejmowania poważnych decyzji – nie tylko edukacyjnych (wybór szkoły ponadgimnazjalnej, profilu klasy, kierunku dalszego kształcenia), ale także dotyczących życia seksualnego, sposobu spędzania wolnego czasu czy zachowań ryzykownych. Są to wybory, które mogą mieć wpływ na całe życie. Bardzo często w publicznej debacie pojawiają się wątpliwości (wyrażane także przez samych zainteresowanych), czy nastolatek jest w stanie odpowiedzialnie i właściwie decydować o sobie w tak młodym wieku.
Podejmowanie znaczących i słusznych decyzji w życiu wymaga nie tylko rozumienia swoich potrzeb, wymagań społecznych i stawiania sobie celów, ale także dostrzegania różnych możliwych konsekwencji swoich wyborów. Decyzje są dojrzałe, gdy towarzyszy im świadomość skutków ubocznych związanych z danym wyborem. Przewidywanie i rozważanie konsekwencji zachowań własnych i innych osób pozwala ustalać cele, z realizacją których nie wiążą się niepożądane konsekwencje, lub też podjąć działania minimalizujące ewentualne zagrożenia.
Zdolność do rozważania konsekwencji własnych działań chroni także przed zachowaniami ryzykownymi. Ma to ogromne znaczenie szczególnie w okresie dorastania, gdy młodzież wykazuje nasiloną tendencję do podejmowania takich zachowań. Badania wykazały, że młodzi ludzie potrafiący przewidywać skutki swoich działań rzadziej sięgają po alkohol i papierosy, później rozpoczynają współżycie seksualne, rzadziej zmieniają partnerów seksualnych i częściej stosują antykoncepcję, a nawet ostrożniej prowadzą samochód i nie podejmują ryzykownych zachowań zdrowotnych.
Celem warsztatów psychoprofilaktycznych jest rozwój umiejętności planowania, dostarczenie narzędzi wspierających odpowiedzialne podejmowanie decyzji oraz przewidywanie ich konsekwencji. Scenariusz warsztatów autorstwa Antoniny Mużdżak powstał pod kierunkiem dr hab. Grażyny Katry na Wydziale Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego.
Warsztaty zostały przeprowadzone trzykrotnie w klasach pierwszych gimnazjum. Na zakończenie uczestnicy wypełniali ankiety ewaluacyjne. Na pytanie: „Czy nauczyłeś/aś się czegoś dzięki tym warsztatom, a jeśli tak, to czego?”, najczęstszą odpowiedzią było: „Tak, rozwiązywania problemów” lub „Podejmowania decyzji”, a także: „Warto myśleć o przyszłości”, „Problemy trzeba rozwiązywać w spokojny sposób”.
Warsztaty rozwinęły także inne umiejętności psychologiczne: „Odpowiedzialność”, „Jak rozumieć ludzi i ich problemy w życiu”, „Rozwiązywania konfliktów, znaczenia kompromisu”. Ważnym efektem była też integracja uczniów i poprawa komunikacji między nimi:
„Lepiej poznałam swoją klasę i wiem, że fajnie się z nimi pracuje”, „Nauczyliśmy się dogadywać”.
Zajęcia adresowane są do młodzieży gimnazjalnej, która nie tylko zmaga się z trudami dorastania, ale także musi zmierzyć się z niełatwą sytuacją, jaką jest zmiana szkoły i grupy rówieśniczej.
Mamy nadzieję, że te warsztaty okażą się przydatne w Państwa pracy wychowawczej.
Warsztaty dla uczniów
Godzina 1. Integracja grupy
- Poznajmy się!
Przedstawienie się prowadzącego, ustawienie krzeseł w kółku i ustalenie zasad współpracy.
Ambitna Ania: uczniowie przedstawiają się przy użyciu przymiotników, które zaczynają się od tej samej litery, co imię danej osoby i najlepiej ją opisują.
- Jak dobrze się znacie?
Zabawa w adwokata: na pytanie zadane danej osobie odpowiada osoba, która siedzi po jej lewej stronie. Przykładowe pytania: Jaki jest twój ulubiony przedmiot w szkole, ulubiony kolor, hobby, dyscyplina sportowa, czy masz rodzeństwo, zwierzę, jak spędzasz wolny czas, wakacje, itd...
Rozwińmy naszą wyobraź...
Pozostałe 80% artykułu dostępne jest tylko dla Prenumeratorów.
