Psychologia od lat szuka pewnych wzorców zachowań liderów, przywódców czy nauczycieli, które rozwijają i uwalniają potencjał współpracowników, podwładnych czy uczniów po to, by umożliwić wszystkim lepsze, sprawniejsze i bardziej efektywne zarządzanie czy nauczanie.
W latach 1989–1997 kwestionariuszem MBTI® przebadano 226 uczniów pierwszej i drugiej klasy gimnazjum (uznanych za utalentowanych) oraz ich 60 nauczycieli. Grupa przebadanych nauczycieli charakteryzowała się profilem ENFJ, podczas gdy w szkolnictwie podstawowym i gimnazjalnym przeważają nauczyciele o typie ESFJ. Różnica dotyczy więc przede wszystkim wymiaru S–N.
W poprzednich artykułach przedstawiliśmy cały model MBTI® oraz szczegółowo pierwszy wymiar dotyczący Ekstrawersji – Introwersji, który opisuje kierunek naszej uwagi i sposób gromadzenia energii. Obecnie skoncentrujemy się na wymiarze S – N, który dotyczy naturalnie przyjmowanego przez nas sposobu zbierania informacji oraz komunikowania się. Zastanówmy się, na czym polega różnica S – N? Czy tylko nauczyciele o preferencji N mogą wychować utalentowanych uczniów? Czy też każdy, niezależnie od preferencji, może rozwinąć i wzbogacić swój warsztat pracy?
Skąd wolisz czerpać i na czym koncentrować „energię” lub uwagę
(ekstrawersja)/(introwersja)
Rodzaj informacji, które gromadzisz i którym ufasz
(poznanie)/(intuicja)
Preferowany sposób oceniania informacji i podejmowania decyzji
(myślenie)/(odczuwanie)
W jaki sposób działasz w świecie zewnętrznym, jaki jest twój „styl życia”
(osądzanie)/(obserwacja)
Jeżeli człowiek preferuje S (Poznanie), nie oznacza to, że nie może korzystać z preferencji N (Intuicja) i odwrotnie. Wymiar S – N przede wszystkim określa zasadniczo różne sposoby postrzegania świata. Wielu badaczy uważa, że różnice między S i N są szczególnie istotne w nauczaniu innych i uczeniu się (najistotniejsza ze wszystkich czterech prezentowanych wymiarów typologii MBTI®). Jeżeli znamy i rozumiemy te różnice, możemy świadomie z nich korzystać, rozwijać niepreferowane obszary zarówno u innych, jak i u siebie, pozostając przy tym cały czas sobą. Nie chodzi tutaj o manipulację czy perswazję. Podstawą prezentowanej metody jest poznanie siebie i zrozumienie innych. Takie pozytywne podejście sprawiło, że koncepcja typów psychologicznych promująca i doceniająca różnorodność osobowości trwale zakorzeniła się w amerykańskim systemie edukacyjnym.
Aby zrozumieć istotę różnicy między preferencją S i N, warto zapoznać się ze sposobem funkcjonowania naszego mózgu, a zwłaszcza struktury czynnościowej zwanej układem siatkowatym. Mieści się on w pniu mózgu, reguluje nie tylko wiele czynności wegetatywnych (termoregulacja, trawienie, oddychanie), ale również dba o odpowiedni stan wzbudzenia kory mózgowej do przyjmowania informacji. Oddziałując na wyższe struktury mózgu, selekcjonuje docierające do kory bodźce z całego organizmu, odpowiada również za tzw. habituację – wybiórcze ograniczanie dopływu pewnych bodźców.
Zbieramy informacje korzystając z pięciu zmysłów i receptorów obwodowych. U większości z nas (ok. 65 proc.) układ siatkowaty pozwala budować poznanie przez zwracanie uwagi na fakty, detale, szczegóły, na praktyczność tych informacji oraz na to, jak łączą się ze sobą i czy nawiązują do poprzednich doświadczeń. Natomiast dla około 35 proc. osób informacje te, mimo iż docierają do mózgu, nie są tak istotne. Osoby te zwykle zwracają uwagę na to, w jaki sposób otrzymane informacje mogą być podstawą lub inspiracją do nowych pomysłów czy rozwiązań. Zjawisko to jako pierwszy opisał w 1921 roku Carl Gustav Jung.
Z koncepcji Junga, dokonań neuronauk oraz własnego wieloletniego doświadczenia wiemy, że są osoby preferujące Sensing (Poznanie) oraz osoby preferujące iNtuition (Intuicję). Wiemy również, że jedne osoby ekstrawertują, a inne introwertują daną preferencję (inaczej funkcję), to znaczy, że jedne korzystają ze swojej preferencji na zewnątrz siebie (w świecie ludzi, rzeczy, przedmiotów), a inne wewnątrz siebie (w świecie...
Pozostałe 80% artykułu dostępne jest tylko dla Prenumeratorów.
