Poznaliśmy już różnice osobowe na podstawie modelu typów psychologicznych MBTI®. Warto się zastanowić, jaki jest idealny uczeń w oparciu o ten model?
Badania potwierdziły, że najbardziej pożądany i idealny według nauczycieli jest uczeń o typie ESTJ lub ESFJ. Przypomnijmy krótko: osoba o typie ESFJ jest odpowiedzialna i serdeczna, współpracując, chętnie wspiera innych, aby dokładnie i na czas ukończyć zadania. Dąży do harmonii i przywiązuje dużą wagę do relacji z innymi osobami. Zazwyczaj jest rzeczowa i dobrze zorganizowana. Zwraca uwagę na szczegóły i fakty, zwłaszcza jeżeli dotyczy to innych. Źle znosi obojętność i krytykę, lubi być doceniana.
Natomiast osoby ESTJ są zdecydowane, odpowiedzialne i sumienne. Systematycznie i szybko wdrażają w życie swoje decyzje. Koncentrują się na skuteczności i praktyczności rozwiązań. Zwracają uwagę na szczegóły, jasno określone standardy i kryteria. Lubią oceniać innych. Podejmując decyzje, bazują na swoim doświadczeniu i logice. Jednak tacy uczniowie są w mniejszości (10,4 proc. ESTJ oraz 12,6 proc. ESFJ).
A co z pozostałymi uczniami – o innych typach psychologicznych, których przecież w klasie jest większość? Nie wpisują się w idealny wzorzec, ale przecież też chcą się kształcić, doskonalić, rozwijać, a w przyszłości z pewnością wieść godne, ciekawe i szczęśliwe życie. Ich szkolne losy bywają różne.
Na podstawie naszej wieloletniej praktyki szkoleniowej i terapeutycznej wiemy, że niektórzy z nich nie mieli łatwego życia w szkole. Część rozkwitła dopiero w szkole średniej lub na studiach, część poddała się gdzieś po drodze, rezygnując ze wspinaczki po niełatwej drabinie edukacyjnej. Jest też grupa, która leczy rany w zaciszu gabinetów terapeutycznych z powodu niezrozumienia, odrzucenia i zagubienia w zbyt sztywnym dla nich systemie wymagań i ocen. Są również tacy, którym udało się założyć maskę i spełnić oczekiwania dorosłych. Skończyli szkołę, potem studia, pracują w swoich zawodach, ale badania pokazują, że niejednokrotnie ponoszą poważne konsekwencje zdrowotne takiego dostosowania i rezygnacji z części swoich naturalnych zasobów i talentów. Jak zatem pomóc tym, którzy nie mają szczęścia pasować do wspomnianych oczekiwań i wzorców?
Wolimy podobnych
Liczne badania dowodzą, że zazwyczaj lubimy tych, którzy są podobni do nas. Osoby zdecydowanie inne niż my traktujemy w dwojaki sposób. Jeśli mamy dużą świadomość siebie, chęć i motywację do rozwoju i samodoskonalenia – podziwiamy je i chcemy się od nich uczyć. Częściej jednak krytykujemy i nie akceptujemy innych, oczekujemy, że to oni się zmienią i dostosują do naszych oczekiwań.
Zgodnie z teorią typu psychologicznego MBTI®, mamy wrodzone, naturalne preferencje do jednych zachowań, np. dążenie do strukturyzacji, porządkowania i klasyfikacji otaczającej nas rzeczywistości – opisywane przez preferencje S i J. Natomiast preferencje do innych zachowań wymagają już od nas świadomej pracy i wysiłku – przeciwstawne do S i J są preferencje N i P, charakteryzujące się elastycznością, spontanicznością, otwartością na nowe opcje i możliwości. Przypomnijmy wszystkie wymiary i preferencje:
E Skąd wolisz czerpać i na czym koncentrować „energię” lub uwagę I
S Rodzaj informacji, które gromadzisz i którym ufasz N
T Preferowany sposób oceniania informacji i podejmowania decyzji F
J W jaki sposób działasz w świecie zewnętrznym, jaki jest twój „styl życia” P
Ekstrawersja (E od Ekstraversion) – osoba E preferuje czerpanie energii ze świata zewnętrznego, ludzi, akcji, czynności oraz przetwarzanie informacji na zewnątrz siebie, poprzez dyskusję.
Introwersja (I od Introversion) – osoba I preferuje koncentrowanie się na swoim wewnętrznym świecie pomysłów i doświadczeń, kierowanie swojej energii i uwagi do wewnątrz, czerpanie energii z refleksji nad myślami, wspomnieniami i uczuciami.
Poznanie (S od Sensing) – osoba S preferuje gromadzenie rzeczywistych, konkretnych i dostępnych doświadczeniu informacji, zwraca uwagę na szczegóły otaczającego ją świata i kwestie praktyczne.
Intuicja (N od iNtuition) – osoba N preferuje gromadzenie informacji poprzez koncentrację na całościowym obrazie oraz na powiązaniach między dostępnymi faktami, poszukuje wzorców i czerpie satysfakcję z dostrzegania możliwości.
Myślenie (T od Thinking) – osoba T podejmuje decyzje przez pryzmat ich logicznych konsekwencji oraz intelektualne dystansowanie się wobec danej sytuacji. W ten sposób może obiektywnie przeanalizować wszystkie „za i przeciw”. Dąży do sprawiedliwości oraz zdefiniowania obiektywnych kryteriów oceny, aby dostosowywać się do nich.
Odczuwanie (F od Feeling) – osoba F podczas podejmowania decyzji bierze pod uwagę to, co jest ważne dla niej oraz innych osób zaangażowanych w dany problem, preferuje wczuwanie się w sytuację i identyfikowanie się z osobami włączonymi w daną sytuację. Dąży także do harmonii i traktuje inne osoby jako indywidualności.
Osądzanie (J od Judging) – osoba J pragnie żyć w zaplanowany i uporządkowany sposób, poprzez podejmowanie decyzji, kończenie przedsięwzięć oraz strukturyzowanie swojego życia i otoczenia.
Obserwacja (P od Perceiving) – osoba P podchodzi do życia w sposób spontaniczny, czuje się ograniczona szczegółowymi planami i ostatecznymi decyzjami. Woli pozostawiać różne opcje otwarte do końca, aby móc w każdej chwili zmienić decyzję lub rozpocząć nowy projekt czy zadanie.
Jaki wniosek płynie z tego dychotomicznego modelu? Jeśli jesteś osobą o preferencjach S i J, to preferencje N i P są dla ciebie również dostępne (to twoja druga ręka...
Pozostałe 80% artykułu dostępne jest tylko dla Prenumeratorów.
