Pierwsze dni i tygodnie w szkole podstawowej są czasem, w którym dzieci poznają otoczenie i ludzi, badają środowisko, jego zwyczaje oraz rytm dnia. To czas niezwykle ważny, ponieważ pozwala określić swoje miejsce w klasie i grupie. Jakość adaptacji sześciolatków do szkoły, ze względu na ich rozwijającą się jeszcze samodzielność, mocno zależy od zewnętrznego wsparcia ze strony najbliższego otoczenia, szczególnie rodziców i nauczycieli.
POLECAMY
Adaptacja do szkoły to proces przystosowania się do nowego środowiska, który umożliwia optymalne w nim funkcjonowanie. Optymalne, czyli z perspektywy sześciolatka „najwygodniejsze”, pozwalające utrzymać pozycję w grupie oraz zyskać poczucie stabilizacji i bezpieczeństwa. To duże wyzwanie dla jeszcze nie w pełni dojrzałego układu nerwowego, dlatego u dzieci na początku szkoły możemy zaobserwować wzmożoną wrażliwość i podwyższoną męczliwość. Wraz z upływem czasu te objawy zaczynają jednak ustępować, a dziecko oswaja się ze środowiskiem.
Przebieg procesu adaptacji zależy od czynników wewnętrznych oraz zewnętrznych. Obie grupy czynników pozostają ze sobą w ciągłej interakcji, a jej efekty wspierają albo utrudniają adaptację dziecka. Ta interakcja dynamicznie zmienia się pod wpływem nowych doświadczeń i sytuacji. Nie chodzi tu jedynie o przystosowanie się do nowych miejsc (szkoła), ale również do nowych okoliczności, np. przeprowadzki, rozwodu, śmierci lub przyjścia na świat członka rodziny, zmiany sytuacji materialnej rodziców.
Strategie adaptacji
Pierwsze miesiące w szkole to czas, kiedy dzieci stosują różne strategie adaptacyjne – weryfikują możliwe sposoby zachowywania się w szkole, sprawdzają, jak są odbierane przez innych, „układają” obraz szkoły, gromadzą wiedzę o niej, o obowiązujących zasadach, o relacjach między uczniami i nauczycielami. Dziecko zaczyna również określać swoją pozycję w grupie oraz odnajdywać rówieśników, z którymi chce spędzać czas.
Choć każde dziecko inaczej przechodzi proces adaptacji szkolnej, to jednak można nakreślić charakterystyczne strategie, jakie stosują mali uczniowie. Warto pamiętać, że nie są one świadomym wyborem dziecka.
Strategia twórczej adaptacji – dziecko z powodzeniem realizuje zadania szkolne. Odczuwa wsparcie ze strony rodziców oraz szczerą troskę ze strony nauczycieli, więc chętnie poznaje szkołę i angażuje się w jej życie. Lubi ją i chętnie spędza w niej czas. Swobodnie nawiązuje relacje z rówieśnikami i dorosłymi, nie boi się mówić o swoich potrzebach, wypowiada się spontanicznie, jest aktywne podczas zajęć. Stres i ewentualne napięcia wynikają na ogół z obawy przed nieznanym, dlatego ustępują, gdy dziecko przyzwyczai się do nowej sytuacji.
Strategia lękowa – charakterystyczna dla dziecka wycofanego, które unika aktywności związanych zarówno z zabawą, jak i obowiązkami szkol...
Pozostałe 80% artykułu dostępne jest tylko dla Prenumeratorów.
