Kartezjusz, twórca XVII-wiecznego racjonalizmu i filozofii nowożytnej, poszukiwał niepodważalnej podstawy poznania. Kiedy doszedł już do prawd rozumu (jasnych i wyraźnych), i kiedy wydawało mu się, że osiągnął już to, czego poszukiwał, pojawiła się nagle w jego umyśle idea zwodziciela. Skąd wiemy, czy nie istnieje zwodziciel, którego celem jest wprowadzanie nas w błąd? Być może podaje nam za prawdę to, co nią nie jest, aby ukryć przed nami rzeczywistą prawdę. Jeśli nas zwodzi, jeśli wszystko przedstawia nam w krzywym zwierciadle, to w jakim celu to czyni? Nie mogąc sobie poradzić z natłokiem tych i podobnych pytań, Kartezjusz doszedł do przekonania, że musi poprzez racjonalny dowód przekonać się o istnieniu Boga. Prawdomówny Bóg nie może bowiem zwodzić człowieka. Istnienie Boga miało zatem stać się dla Kartezjusza lekarstwem na zwodzenie zwodziciela.
Czy Bóg jednak nie zwodzi człowieka? Biblia nie używa pojęcia zwodzenia. Mówi raczej o próbie. Bóg poddaje człowieka próbie. Czy jednak tylko próbie? Podobny dialog wewnętrzny, co w umyśle Kartezjusza, mógł rozegrać się w umyśle Abrahama. Abraham wiedział, że należy szanować życie, tym bardziej życie własnego syna. Wiedział, że należy miłować. Usłyszał jednak głos, który nakazał mu zabrać ze sobą syna, pójść z nim na górę Moria i tam złożyć go w ofierze. Czy mówił to Bóg, czy zwodziciel? Jeśli Bóg nakazuje obronę życia i miłość, to ten sam Bóg nie może nakazać czegoś przeciwnego. Czy zatem jest to głos Boga, czy zwodziciela? Abraham odczytał go jako głos Boga. Można jednak wyobrazić sobie wątpliwości, jakie go niepokoiły, gdy prowadził swego syna na śmierć. Ostatecznie Bóg powstrzymał rękę Abrahama – ofiarnika. Wątpliwość, czy Bóg nie zwodzi, okazała się jedynie próbą. Ile jednak takich prób nie okazuje się próbą?
Znana jest także w Biblii inna słynna próba, jakiej został poddany Hiob – boży człowiek. Opis jego próby poprzedza dialog Boga z demonem (zwodzicielem). Przedmiotem tego dialogu jest właśnie Hiob, który ma zostać wypróbowany. Bóg zgadza się, by Hiobowi zostało odebrane wszystko, a...
Pozostałe 80% artykułu dostępne jest tylko dla Prenumeratorów.
