Edukacja seksualna bywa pojęciem kontrowersyjnym – wynika to z niezrozumienia jej założeń i celów. Kiedy myślimy o terminie: „seksualność”, zazwyczaj przywołujemy skojarzenia przede wszystkim związane z seksem. Tymczasem seksualność jest synonimem płciowości. Według broszury WHO: „edukacja seksualna oznacza naukę o kognitywnych (poznawczych), emocjonalnych, społecznych, interaktywnych i fizycznych aspektach seksualności”. Zatem nie jest to nauka wyłącznie o seksie i prokreacji, ale o całości rozwoju człowieka, o przeżywaniu bycia osobą danej płci, o relacji z własnym ciałem, o komunikacji, emocjach, budowaniu i przeżywaniu relacji z innymi oraz – w końcu – o różnych formach aktywności seksualnej. Człowiek jest istotą seksualną już od poczęcia – nie staje się nią dopiero w momencie rozpoczęcia okresu dojrzewania czy podjęcia aktywności seksualnej (zob. prof. Beisert [w:] „Charaktery” nr 6–7/2020).
Kiedy rozmawiać?
Klimat sprzyjający zaufaniu, rozmowom o ważnych dla dziecka sprawach tworzy się przez całe życie. Właściwie od początku życia dziecka można w naturalny sposób przekazywać mu dostosowaną do wieku wiedzę – wspólnie oglądając encyklopedie dziecięce, traktując intymne części ciała zwyczajnie – nazywając je bez wstydu, nie karząc małego dziecka za ciekawość. Jeśli do tej pory w Waszym domu panowała atmosfera wzajemnego zaufania i tematy cielesności, seksualności, ale również emocji i przeżyć pojawiały się w rozmowach z dzieckiem, wtedy dużo łatwiej poruszyć temat inicjacji. Jeśli nigdy wcześniej nie rozmawiałeś z dzieckiem (np. o dojrzewaniu), być może będzie nieco trudniej.
Zaproszenie nastolatka na „pogadankę” czy „wykład” nie jest najlepszym pomysłem, jednak nigdy nie jest za późno, aby przekazać dziecku rzetelne, potrzebne mu informacje. Rozmowy o emocjach, relacjach, dojrzewaniu, granicach, aktywności seksualnej mogą wymagać wysiłku i wcześniejszego przygotowania. Na stronach internetowych organizacji zajmujących się profilaktyką, zdrowiem lub edukacją znajdują się materiały i broszury. Na rynku dostępnych jest również wiele książek, poruszających temat seksualności w sposób odpowiedni do wieku dziecka. Warto przygotować się do rozmów, zapoznając się z nimi wcześniej. Dobrym momentem na rozpoczęcie rozmowy będzie sytuacja, która te rozmowy sprowokuje, np. film, który wspólnie z dzieckiem zobaczycie, doniesienia medialne czy przeczytane artykuły mogą być dobrym wstępem do dyskusji. W końcu odpowiednią chwilą na poruszenie tematów związanych z seksualnością jest również każda okoliczność, gdy dziecko samo zadaje pytanie, opowiada o sytuacji, która spotkała koleżanki czy wprost prosi o radę.
POLECAMY
WARTO WIEDZIEĆ
Lista rzetelnych źródeł wiedzy:
www.spunk.pl
www.ponton.org.pl
www.kph.org.pl
www.swps.pl/strefa-psyche
www.zdrovvelove.edu.pl/
https://kulturaseksualna.pl/
Po co rozmawiać?
Najprostsza odpowiedź brzmi: aby dziecko było bezpieczne i, w miarę możliwości, szczęśliwe. By potrafiło stawiać granice, znało siebie i swoje ciało, wchodziło w satysfakcjonujące relacje z innymi ludźmi i potrafiło bronić się przed przemocą. Co więcej, dziecko i tak będzie tej wiedzy szukało – wśród znajomych, w internecie, więc jako rodzice przestajemy mieć wpływ na wiedzę i sposób mówienia o seksualności, jaki tam znajdzie czy usłyszy. Choć dorośli chcieliby sądzić, że młodzież nie ma styczności z pornografią, jest to raczej myślenie życzeniowe. Młody człowiek z wielu powodów, np. z ciekawości, aby dorównać rówieśnikom, obawiając się własnych kompetencji i sprawności w dziedzinie seksualności, może poszukiwać porad i instruktażu, oglądając firmy o charakterze pornograficznym. Co więcej, dziecko może nie szukać, nie oglądać pornografii, a mimo to ją zobaczyć, np. w telefonie znajomych, na ulicy, w formie reklamy pojawiającej się nagle w wyszukiwarce. Myślenie o seksualności kształtowane jedynie w oparciu o tego typu źródła jest nierzetelne, a dla dziecka (zwłaszcza młodszego i nieprzygotowanego na to, co widzi) może stanowić bardzo trudne przeżycie.
Nie jest istotne, czy młodzież decyduje się na rozpoczęcie współżycia w wieku nastoletnim, czy też dużo później – błędne przekonania i wyobrażenia zbudowane przez filmy o charakterze pornograficznym mogą stanowić problem podczas inicjacji seksualnej oraz w późniejszym życiu. Rzetelna edukacja seksualna nie nakłoni młodych, chcących zaczekać z rozpoczęciem współżycia, do podjęcia aktywności seksualnej. Wyposaży ich natomiast w wiedzę konieczną do odpowiedzialnego i dojrzałego podejścia do spraw związanych z seksem – niezależnie od tego, czy zdecydują się na inicjację teraz, czy w przyszłości.
Edukacja seksualna i wszelkie rozmowy o aktywności seksualnej nie mają na celu namawiania do podjęcia współżycia bądź zniechęcenia do niego. Ich celem jest takie przygotowanie młodych ludzi, by podejmowane przez nich decyzje były jak najbardziej świadome, by wiązały się z odpowiedzialnością i dojrzałością.
Jak rozmawiać?
Zanim zaczniesz rozmowy z dzieckiem, zastanów się, co sam myślisz o aktywności seksualnej. Co dla Ciebie oznacza ws...
Pozostałe 80% artykułu dostępne jest tylko dla Prenumeratorów.
