Każda emocja, niezależnie od swojego znaku, przekazuje istotne informacje o stanie naszej psychiki czy charakterze naszych relacji z otaczającymi nas ludźmi. Jeżeli chcemy wsłuchać się w to, co za sobą niesie, to nie możemy jej tłumić czy zniekształcać. Problem jednak polega na tym (o czym przekonuje mnie praktyka terapeutyczna), że niewiele osób tak właśnie traktuje przeżywane emocje. A przecież im inteligentniej emocjonalnie funkcjonujemy w rzeczywistości społecznej, tym większe prawdopodobieństwo odnoszenia sukcesów życiowych. Carolyn Saarni, autorka teorii kompetencji emocjonalnych, pokazuje, w jaki sposób można pracować z dziećmi, aby wykształcić w nich wysoki poziom kompetencji emocjonalnych. Proponuję, by rodzice czytający ten tekst potraktowali jej wskazania jako swoisty dekalog rozwoju emocjonalnego dzieci, natomiast w odniesieniu do siebie jako test sprawdzający, jak sami radzą sobie z własnymi emocjami.
Zasada 1: Czuję, więc jestem.
Świadomość stanów emocjonalnych – od tych bardzo prostych, wiążących się z jedną emocją, aż po bardzo złożone, związane z licznymi emocjami o różnych znakach i natężeniu, oraz świadoma akceptacja tego, że niekiedy uczucia mogą mieć własne, niedostępne nam elementy i dynamikę.
Umiejętność ta powstaje na bazie wrodzonych wzorów ekspresji emocjonalnej, lecz warunkiem pojawienia się świadomości własnych reakcji emocjonalnych jest uprzedni rozwój „ja”. Przełomowy okres w rozwoju emocjonalnym ma miejsce około 2. roku życia. Dwulatki potrafią nazywać proste uczucia i opisywać stany emocjonalne, których oczekują. Świadomość doświadczania różnych lub sprzecznych emocji (w zależności od przyjętych kryteriów i metod wykrywania takiej świadomości) może pojawiać się już w wieku 5-6 lat albo dopiero w późnym dzieciństwie.
Zasada 2: Rozumiem, więc jestem.
Umiejętność rozróżniania (na podstawie sytuacyjnych wskaźników) emocji przeżywanych przez innych oraz wyrazów twarzy, których znaczenie częściowo opiera się na przekazach kulturowych.
Już dwuletnie dzieci potrafią prawidłowo połączyć mimikę sześciu podstawowych emocji z odpowiednimi określeniami, choć same nie są w stanie tych określeń wypowiadać. Rozumieją też, jaka sytuacja najprawdopodobniej towarzyszyć będzie danej emocji. Z kolei czterolatki potrafią wskazywać te rodzaje sytuacji, które idą w parze z określonymi prostymi zespołami emocji. Niemal bezbłędnie odczytują wyrazy tw...
Pozostałe 80% artykułu dostępne jest tylko dla Prenumeratorów.
