Mądrość - to brzmi dumnie

Mądrość jest cnotą pożądaną przez wszystkich, o czym przekonuje silna przykrość, jaką odczuwamy, gdy ktoś brutalnie
i pogardliwie powie nam, że jesteśmy głupcami. Spróbujmy wymienić cechy najczęściej utożsamiane z mądrością. Są to:
•    umiejętność podejmowania racjonalnych decyzji życiowych, które w perspektywie przynoszą ocze­kiwane, pozytywne skutki;
•    umiejętność praktycznego wykorzystywania posiadanej wiedzy i doświadczenia;
•    ostrożność i uważność w relacjach społecznych;
•    umiejętność stawiania sobie wyzwań ciekawych, ale jednocześnie możliwych do realizacji;
•    zdrowy rozsądek, nabyty drogą doświadczenia życiowego.

Powyższy opis odnosi się do tzw. mądrości pragmatycznej. Uczniowie wraz z nauczycielami mogliby spróbować zrobić listę znanych (także sobie) osób, które spełniają przynajmniej niektóre z powyższych kryteriów tego typu mądrości oraz – uwaga – ludzi, którzy są wyraźnie głupi pod tym względem.
Istnieje też mądrość transcendentalna, która oznacza poczucie wewnętrznej wolności (bez względu na ponure okoliczności zewnętrzne) i różnorodne próby wykraczania poza własne „ja”.

Jeszcze inne rozumienie interesującego nas pojęcia proponuje tzw. intuicyjne ujęcie mądrości. Zgodnie z nim człowiek mądry:
- ma świadomość istnienia różnych wartości, z których potrafi sensownie wybierać, kierując się nie tylko normą kulturową i nakazem autorytetów, ale też – a w zasadzie przede wszystkim – własnym rozumem, konsekwentnie używać tego drogowskazu, także wbrew niesprzyjającym okolicznościom zewnętrznym;
- potrafi dokonać przeglądu różnych celów życiowych, z których sensownie wybiera coś dla siebie, zgodnie z własnymi upodobaniami i zdolnościami, czyli samorealizuje się, robiąc to, co kocha i do czego naprawdę się nadaje;
- najpierw myśli, rozważając wszystkie za i przeciw, potem mówi, a na koniec działa, spontaniczność pozostawiając mniej ważnym sprawom;
- stale uzupełnia swoją wiedzę na temat możliwości i ograniczeń ludzkiej egzystencji, wyzbywając się złudzeń co do tego, że wszystko można mieć pod kontrolą i w pełni sterować własnym życiem – potrafi zatem odróżniać to, co od niego zależy, od tego, na co nie ma wpływu (dobre ćwiczenie dla uczniów!);
- umie uczyć się na własnych (nieuniknionych, o czym wie!) b...