Jak rozpoznać bezsenność?
Bezsenność możemy zdiagnozować, gdy spełnione są jednocześnie trzy kryteria:
- występuje minimum jedno z poniższych zaburzeń snu:
- trudność z zaśnięciem (zasypianie trwające dłużej niż
- 30 minut od zgaszenia świateł),
- przebudzanie się w nocy (i trudność z ponownym zaśnięciem – czuwanie w ciągu nocy przekraczające jedną godzinę),
- zbyt wczesne wybudzanie się rano (na kilka godzin przed budzikiem),
- sen słabej jakości, niedający wypoczynku;
- osoba martwi się z powodu bezsenności i nadmiernie obawia skutków tego stanu;
- trudności ze snem powodują cierpienie lub zakłócają normalne funkcjonowanie społeczne i zawodowe.
O bezsenności chronicznej (przewlekłej) mówimy wówczas, gdy zaburzenia snu występują przez minimum trzy noce w tygodniu od co najmniej trzech miesięcy. Nie oznacza to jednak, że należy czekać co najmniej trzy miesiące przed zgłoszeniem się po pomoc! Im szybciej zaczniemy działać, tym mniejsze ryzyko, że objawy się utrwalą i dzięki temu terapia będzie trwała krócej.
Jak powstaje bezsenność?
Doświadczenie bezsenności epizodycznej (trwającej kilka nocy) ma za sobą ponad 90% dorosłych. Jest ona zwykle spowodowana jakimś emocjonującym wydarzeniem (problemami finansowymi, śmiercią bliskiej osoby, zbliżającym się ważnym egzaminem, ale także zdarzeniami pozytywnymi, np. przygotowaniami do własnego ślubu), chorobą lub bólem (np. związanym z urazem). Tego rodzaju bezsenność mija bez żadnego leczenia, chyba że człowiek zacznie stosować nieprawidłowe strategie radzenia sobie z zaburzeniami snu i przez to nieświadomie je utrwali. I mimo że osoby z bezsennością przewlekłą już od miesięcy czy nawet lat nie doświadczają tego pierwotnego czynnika, który wywołał zaburzenia, niewłaściwe nawyki i chroniczny stres oraz lęk związany z kwestią snu podtrzymują ich problemy.
Zaburzenia snu mogą być też objawem choroby somatycznej lub zaburzenia psychicznego, m.in. chorób tarczycy, anemii z niedoboru żelaza, choroby refluksowej, niedoboru witaminy D3, depresji, zaburzeń lękowych, zaburzeń stresu pourazowego czy uzależnienia od alkoholu. Niestety, zdarza się, że wyleczenie choroby nie skutkuje całkowitą poprawą snu, ponieważ wskutek wprowadzenia nieprawidłowych strategii radzenia sobie z bezsennością zaczęła ona żyć własnym życiem. Dlatego, jeśli trudności ze snem współwystępują z innymi zaburzeniami lub chorobami, najlepiej leczyć je równolegle, aby nie dopuścić do utrwalenia się nieprawidłowych nawyków!
Dysfunkcyjne strategie radzenia sobie z bezsennością to m.in.:
- spanie w dzień (po kiepskiej nocy),
- zwiększanie czasu spędzanego w łóżku (wcześniejsze kładzenie się do spania),
- nieregularne pory snu,
- zmniejszanie aktywności w ciągu dnia, siedzący styl życia,
- spożywanie alkoholu przed snem.
Jakie leki stosuje się w bezsenności?
W farmakologicznym leczeniu bezsenności stosuje się kilka grup leków: benzodiazepiny, niebenzodiazepinowe leki nasenne i leki przeciwdepresyjne, a u pacjentów powyżej 55. roku życia także melatoninę.
Benzodiazepiny są stosowane od lat 60. XX w. ze względu na dużą skuteczność w leczeniu bezsenności oraz lęku. Niestety, mają szereg potencjalnie niebezpiecznych skutków, m.in. mogą upośledzać pamięć (pacjenci nie pamiętają wybudzeń po przyjęciu leku) i pogarszać sprawność psychomotoryczną (nie wolno więc w trakcie terapii prowadzić samochodu). Benzodiazepiny umożliwiają szybsze zasypianie, wzros...
Pozostałe 80% artykułu dostępne jest tylko dla Prenumeratorów.
Dołącz do 50 000+ czytelników, którzy dbają o swoje zdrowie psychiczne
Otrzymuj co miesiąc sprawdzone narzędzia psychologiczne od ekspertów-praktyków. Buduj odporność psychiczną, lepsze relacje i poczucie spełnienia.
