Być może jedynacy należą do dzieci najbardziej samotnych na świecie. Nie są w jakiś szczególny sposób nieszczęśliwe, doświadczone przez los czy opuszczone – nie, ale właśnie są samotne. Mają poczucie swojej osobności, odrębności i wyjątkowości. Jedynakowi nie trzeba długo tłumaczyć, co znaczy być samemu na świecie. Jest w tej dziedzinie najprawdziwszym ekspertem, i to już od najmłodszych lat. Ta samotność nie jest cnotą ani skazą – jest egzystencjalnym punktem kontaktu ze światem. Pozostawanie samotnym, nadmierna powaga oraz bycie skazanym na niezwykle intensywne relacje ze swoimi rodzicami, to bez wątpienia najbardziej charakterystyczne cechy jedynactwa.
Uważa się, że jedynacy są szczególnie uprzywilejowani przez los, mają wiele możliwości pozwalających im odnosić sukcesy. Albo przeciwnie: że są to jednostki pod wieloma względami uboższe, pozbawione właściwej atmosfery życia rodzinnego i w jakimś sensie emocjonalnie ograniczone. Niektórzy twierdzą, że jedynacy są mniej uspołecznieni, niepopularni, agresywni, zawsze i pod każdym względem gorsi od osób posiadających rodzeństwo. Inni natomiast uważają, że jedynacy nie różnią się od innych dzieci, a nawet lepiej przystosowują się do zmieniającej się rzeczywistości, są inteligentniejsi i bardziej nastawieni na popularność, wierniejsi w przyjaźniach.
Jedynactwo ma wiele zalet, ma też niezaprzeczalne wady. Zacznijmy od zalet:
• wychowywanie się w wyższym niż przeciętny standardzie życia • posiadanie wyłącznej, niedzielonej z nikim miłości rodziców • brak konieczności dzielenia się z rodzeństwem różnego rodzaju dobrami • przebywanie w ciągłym towarzystwie dorosłych skutkuje intensywniejszym uczeniem się wielu przydatnych później umiejętności • szybsze dojrzewanie do relacji społecznych
• lepszy start życiowy w dorosłość.
Ale bycie jedynakiem ma również wiele minusów:
• nadmiar troski rodzicielskiej i nadopiekuńczość, które ograniczają inicjatywę • życie pod nieustanną presją dużych oczekiwań ze strony otoczenia • duże obciążenia emocjonalne wynoszone z domu • brak realistycznej i adekwatnej wiedzy o sobie • egocentryzm
• trudności w kontaktach społecznych.
Psychologiczny portret jedynaka
Bycie jedynakiem oznacza bardzo szczególne i pod wieloma względami odmienne doświadczenie dzieciństwa. Dzieciństwa, które determinuje całe dorosłe życie człowieka, a przecież nie tylko fakt posiadania lub nieposiadania rodzeństwa wpływa na naszą osobowość. Niektóre z wymienionych dalej cech jedynaków występują np. u najstarszych dzieci. Najstarsze dziecko w rodzinie pod wieloma względami przypomina jedynaka, z tego choćby względu, że pierworodny przez pewien czas (najczęściej 3-4 lata, co z punktu widzenia psychodynamicznej psychologii ma decydujące znaczenie) jest przecież jedynakiem.
\
U niektórych jedynaków można dostrzec większość wymienianych tu cech, inni mają tylko pojedyncze typowe cechy. Być może inne względy i fakty miały decydujący wpływ na ich psychikę, np. szczególna atmosfera życia rodzinnego, wychowywanie się poza domem lub inny nietypowy zakres doświadczeń. Nie ma zatem „idealnego typu jedynaka”. Nie spotkałem jednak żadnego jedynaka, który nie miałby choćby kilku charakterystycznych cech jedynactwa.
Nikt n...
Pozostałe 80% artykułu dostępne jest tylko dla Prenumeratorów.
