Kreatywność to stan umysłu umożliwiający przyjęcie świeżej perspektywy, dzięki której możemy dostrzec i połączyć obszary nam znajome z tymi zupełnie nieznanymi i finalnie stworzyć coś wyjątkowego. Sercem kreatywności jest umiejętność zauważania i dostrzegania oraz aktywnego kontaktowania się ze światem. Zauważanie i zbieranie rozproszonych elementów, a w efekcie aktywne dostrzeganie wyłaniającego się połączenia.
Rozumienie kreatywności jako umiejętności nie jest przypadkowe, ponieważ jak się okazuje, kreatywność można rozwijać poprzez różnego rodzaju ćwiczenia. Oznacza to, że każdy z nas może być kreatywny, a raczej już jest kreatywny, tyle że zablokował tę umiejętność na skutek socjalizacji, przekonań lub kultu racjonalnego, analitycznego umysłu. Pytanie brzmi zatem: Co konkretnie nas blokuje i jak uwolnić nasz kreatywny potencjał?
Proces kreatywności
Przyjrzyjmy się etapom procesu kreatywnego według modelu Grahama Wallasa, brytyjskiego pedagoga, psychologa i politologa, twórcy jednej z pierwszych psychologicznych koncepcji twórczości. Wyróżnił on:
- Przygotowanie.
- Immersję – zanurzenie się.
- Inkubację.
- Iluminację – efekt „aha”.
- Weryfikację.
Pomysły nie pojawiają się znikąd, dlatego jest potrzebne odpowiednie przygotowanie. Na tym etapie staramy się zrozumieć problem, zbierając informacje, sięgając do różnorodnych źródeł, eksplorujemy różne obszary, nie tylko te oczywiste, przyglądamy się problemowi z różnych perspektyw. Precyzyjne zdefiniowanie problemu i postawienie odpowiedniego pytania są tu kluczowe. Aby to się udało, musimy słuchać uważnie tego, co mówią inni, i mieć otwarty, chłonny umysł.
Podczas gdy na etapie przygotowań sięgamy po jak najszersze informacje, na etapie immersji zanurzamy się jak najgłębiej w istotę problemu, drążymy go, zdobywając jak najbardziej specjalistyczną wiedzę na jego temat.
Na etapie inkubacji pozwalamy naszemu umysłowi popracować nad zebranymi informacjami bez naszego świadomego udziału. Na tym etapie umysł tworzy różne połączenia i raz na jakiś czas pojawia się „prawie” rozwiązanie, które chwilę później znika. Dlatego zrobienie sobie przerwy w pracy nad problemem, zajęcie się innymi rzeczami jest konieczne, aby umysł znalazł rozwiązanie. Na tym etapie szczególnie ważne jest, aby umysł był spokojny, zrelaksowany, a nawet radosny.
Kiedy już pojawi się iluminacja, następuje etap weryfikacji. Sprawdzamy dokładnie możliwość realizacji pomysłu, opracowujemy jego szczegóły i na koniec wcielamy go w życie.
Czas trwania każdego etapu jest indywidualny i zależy od sytuacji, problemu i osoby. Etap pierwszy, drugi i trzeci mogą się przeplatać i zapętlać, nie jest to proces zupełnie linearny. Momentami bywa to frustrujące, mogą się pojawić chwile zwątpienia, niepokoju, irytacji. Należy pamiętać, że to wszystko jest naturalną częścią procesu i jeśli zaufamy sobie i zaakceptujemy tę dynamikę, zakończy się to iluminacją.
W teorii brzmi całkiem dobrze, w praktyce jednak okazuje się, że wcale tak nie jest, a oczekiwany efekt „aha” nie pojawia się. Dlaczego tak się dzieje?
Aby proces kreatywny zakończył się sukcesem, potrzebny jest odpowiedni stan umysłu. Umysł powinien być:
POLECAMY
- spokojny i zrelaksowany,
- otwarty na nowe informacje,
- ciekawy,
- nieoceniający,
- akceptujący,
- w pełni obecny,
- radosny i życzliwy.
Taki stan umysłu jest nazywany uważnością i bywają momenty, że go doświadczamy. Na co dzień jednak funkcjonujemy raczej w trybie zadaniowym, automatycznie, bez większego zwracania uwagi na to, co się dzieje wokół oraz w nas samych.
Ostatnie badania wykazały bezpośredni wpływ treningu uważności na wzrost kreatywności. Okazało się, że osoby w nim uczestniczące szybciej i częściej znajdowały niestandardowe, kreatywne rozwiązania na zadany problem, czyli częściej doświadczały efektu „aha”. Jeżeli więc ważne jest dla nas, aby być kreatywnym, musimy zacząć trenować nasz umysł.
Słowo „trening” należy potraktować dosłownie. Oznacza to systematyczne, codzienne ćwiczenie „mięśni” naszego umysłu. Trening wymaga również motywacji, bez niej zapał szybko minie i przestaniemy ćwiczyć. Dlatego tak ważne jest, aby cały czas przypominać sobie, po co ćwiczymy, jaka jest nasza intencja.
WIZYTA W KREATYWNYM MIEJSCU
Wybierz kreatywną przestrzeń lub miejsce w swojej okolicy. To może być cokolwiek, co jest dl...
