Dr hab. Włodzimierz Oniszczenko jest profesorem Wydziału Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego, dyrektorem Interdyscyplinarnego Centrum Genetyki Zachowania UW. Specjalizuje się w badaniach nad różnicami indywidualnymi i genetyką zachowań człowieka. Opublikował wiele prac z tego zakresu, między innymi Genetyczne podstawy temperamentu i Stres to brzmi groźnie.
Piotr Żak: – Wśród wychowawców, szczególnie instytucjonalnych, dosyć powszechne jest takie przekonanie na temat trudnych uczniów: „Przecież wiadomo, z jakiego domu pochodzi, jego nie da się już wychować”. W tego rodzaju stwierdzeniu tkwi wyraźna próba unikania odpowiedzialności – skoro podopieczny dostał takie geny, to co my możemy zrobić? Czy to przekonanie jest prawdziwe?
Włodzimierz Oniszczenko: – W świetle wiedzy o genetycznym i środowiskowym uwarunkowaniu różnic indywidualnych w zakresie osobowości trudno mi jednoznacznie odpowiedzieć na tak zadane pytanie. Odpowiedź musi być złożona. Przede wszystkim wpływ genetyczny na cechy osobowości jest mniejszy niż wpływ środowiska. Proporcje udziału obu tych czynników są jak dwa do trzech – dwa to udział czynników genetycznych. Możliwe jednak, że przekonanie, które pan cytuje w swoim pytaniu, odnosi się do względnie stałego wpływu środowiskowego, jakiemu uczeń podlega w domu. Ten wpływ rzeczywiście może utrwalać jego zachowania, czyniąc go równocześnie mniej podatnym za zmiany. Ponadto w kształtowaniu osobowości ucznia istotną rolę – często nawet większą niż środowisko rodzinne – odgrywają jego osobiste, specyficzne doświadczenia środowiskowe, związane między innymi z wpływem środowiska rówieśniczego, co również może sprzyjać utrwalaniu się pewnych zachowań i utrudniać ich zmianę. Jeżeli więc to nie geny, a środowisko ma decydujące znaczenie dla kształtowania zachowań człowieka, to wychowanie może być skuteczne. Oczywiście nie zawsze proces ten przebiega łatwo i zapewne powinien być związany z dostosowaniem oddziaływań wychowawczych do charakterystyki ucznia.
– Co tak naprawdę każdy człow...
Pozostałe 80% artykułu dostępne jest tylko dla Prenumeratorów.
