Gdy dochody nie zabezpieczają materialnego bytu rodziny lub gdy rodzina traci stałe źródła utrzymania, zagrożona jest stresem ekonomicznym. Jest on spotęgowany, gdy rodzina postrzega sytuację jako groźną i trudną do pokonania. Im to zagrożenie jest większe, tym poważniejsze mogą być skutki psychologiczne. Skrajne i trwałe pogorszenie warunków ekonomicznych życia nazywa się powszechnie biedą. Uważa się ją za czynnik zagrażający prawidłowemu funkcjonowaniu i rozwojowi jednostki.
Aktualnym i narastającym w Polsce problemem jest bieda dziecka. Analizy socjologiczne oraz raporty Komisji Europejskiej podają, że wśród ogółu ludności żyjącej poniżej minimum socjalnego, prawie 30 proc. to dzieci i młodzież do 17. roku życia. Są to dane alarmujące – wymagają podjęcia szeroko zakrojonej i dobrze zaplanowanej interwencji.
Liczne badania konsekwencji obniżenia się ekonomicznego poziomu życia oraz życia w biedzie potwierdzają, że osoby biedne częściej doświadczają problemów natury psychologicznej oraz dolegliwości fizycznych niż ludzie, których status społeczno-ekonomiczny jest wysoki. Już najwcześniejsze badania Jahody, Lazarsfelda oraz Zeisela (1933) pokazały, że problemy ekonomiczne mają związek z funkcjonowaniem dorosłych członków rodzin oraz dzieci i młodzieży – negatywnie wpływają na samoocenę młodych ludzi, ich poziom aktywności oraz planowanie swojej przyszłości.
Dzieci i dorośli inaczej przeżywają stres ekonomiczny. U dorosłych może on skutkować chorobą alkoholową, zaburzeniami psychiatrycznymi, a nawet próbami samobójczymi. Młodym ludziom grozi nieukończenie szkoły, niezdolność znalezienia i utrzymania pracy, długotrwała zależność od „pomocy socjalnej”, przestępczość, poczucie bezradności i rozpaczy. Biedna młodzież zagrożona jest niskim poczuciem wiary we własne możliwości, zachowaniami antyspołecznymi, depresją i konfliktami z rówieśnikami. W porównaniu z zamożnymi dziećmi, u biednych o 50 procent wzrasta ryzyko fizycznych i umysłowych zaburzeń; dwukrotnie rzadziej korzystają z opieki lekarzy i dentystów oraz znacząco bardziej są narażone na bycie ofiarą przemocy i molestowania. Do tej listy można dodać inne groźne konsekwencje życia w biedzie: niedożywienie...
Pozostałe 80% artykułu dostępne jest tylko dla Prenumeratorów.
