Dwa poziomy do przeszłości

Mózg i umysł Praktycznie

Mózgowy mechanizm pamięci badany jest na dwóch poziomach – komórkowym oraz systemowym. Pierwszy z nich wiąże się z pytaniem, w jaki sposób tworzy się ślad pamięciowy, drugi – gdzie on powstaje.

Jedną z najbardziej znanych osób dotkniętych całkowitą niezdolnością do zapamiętywania, czyli amnezją następczą, jest Clive Wearing. Przed chorobą był uznanym muzykologiem, światowej sławy specjalistą od muzyki renesansowej. Niestety, banalna opryszczka doprowadziła do dewastacji rozległych obszarów jego mózgu.

POLECAMY

W większości przypadków wirus opryszczki „zasiedla” nerwy obwodowe i tam pozostaje praktycznie przez całe życie, uaktywniając się w sytuacjach pogorszenia odporności organizmu. U Clive’a doszło do powikłań – wirus przedostał się do ośrodkowego układu nerwowego i zanim zadziałały lekarstwa, wyrządził tam ogromne spustoszenie.

Clive Wearing nie zapamiętuje niczego, a także utracił zdolność przypominania sobie wielu epizodów ze swojego przeszłego życia. Jedyne, co pozostało, to umiejętność gry na fortepianie oraz wielkie uczucie do żony Deborah. Oto jak opisuje ona jego stan: „[Mój mąż] jest rozbitkiem, porzuconym na niewielkim spłachetku czasu. Nie ma przeszłości, którą mógłby pamiętać, i nie ma sprecyzowanego wyobrażenia przyszłości. Wszystko, co ma, to pustka za plecami. Nie potrafię sobie wyobrazić bardziej przerażającego stanu niż ten, w którym utraciło się wiedzę o całym swoim życiu, bez dostępu do jakichkolwiek zdarzeń z przeszłości, i żadnego wyobrażenia o niczym prócz chwiliobecnej”.

Tak znaczny ubytek pamięci mówi nam coś ważnego o roli, jaką pamięć odgrywa w naszym życiu: daje nam możliwość „uwolnienia się” od niewoli teraźniejszości, konfrontując napływające chwile z armią wspomnień, które pozwalają nam dostrzec to, co powtarzalne i już znane w tym, co przynosi nam czas. Jest więc rodzajem pomocnika na krętych ścieżkach nieprzewidywalnegożycia.

Ślimak zwany zającem

Jeszcze sto lat temu uważano, że istnieje tylko jeden rodzaj pamięci, najprawdopodobniej przejawiający się w różny sposób w różnych typach aktywności. Dzisiaj wiemy, że rodzajów pamięci jest wiele, a każdy z nich może mieć odmienne podłoże móz[-]gowe. Według najbardziej ogólnego podziału mózgowy mechanizm pamięci funkcjonuje na dwóch poziomach – komórkowym oraz systemowym. Pierwszy z nich dotyczy pytania, w jaki sposób tworzy się ślad pamięciowy w mózgu (tzw. engram), a drugi pytania, gdzie tworzy się ślad pamięciowy.

Ślimak Aplysia californica znany jest pod p...

Pozostałe 80% artykułu dostępne jest tylko dla Prenumeratorów.



 

Przypisy

    POZNAJ PUBLIKACJE Z NASZEJ KSIĘGARNI