Czy to Alzheimer?
Jeszcze pięć lat temu w Europie było ok. 10,5 miliona osób z chorobą Alzheimera. Prognozy mówią, że w ciągu 10 najbliższych lat, ta liczba wzrośnie do 13,5 milionów, a w 2050 r. do prawie 19 milionów. W Polsce będzie wtedy milion osób borykających się z tym schorzeniem, trzy razy więcej niż obecnie. Problem dotyczy grupy wiekowej 65+. Ryzyko zachorowania wzrasta wraz z wiekiem: pomiędzy 65.-69. rokiem życia na chorobę zapada 2 proc. populacji, podczas gdy wśród 90-latków choruje już 40 proc.
POLECAMY
Czy to początek?
Kłopoty z pamięcią mogą zdarzyć się każdemu, niezależnie od wieku. Szukamy kluczyka do samochodu, zapominamy gdzie położyliśmy listę zakupów, nie możemy sobie przypomnieć nazwiska naszego lekarza. Zdarza się, niestety coraz częściej, że w pewnym momencie dochodzą problemy z orientacją przestrzenną i czasową, z komunikacją, uwagą, koncentracją. Jak rozpoznać ten moment? Kiedy powinniśmy zacząć się niepokoić?
- Chowanie rzeczy w dziwnych miejscach
Jeśli widzisz, że Twój bliski od czasu do czasu zastanawia się gdzie ma swoją ulubioną bluzkę i po jakimś czasie znajduje ją w praniu – nie masz się czym martwić. Obserwuj go jednak uważniej, reaguj jeśli zauważysz, że ma problem ze znalezieniem w domu podstawowych przedmiotów, takich jak sztućce czy pościel, po czym okazuje się, że ukrył je w nietypowym miejscu (np. klucze w lodówce).
- Problemy językowe
Każdy z nas czasem zapomni jakiegoś słowa, albo nie pamięta nazwiska celebryty. Problem pojawia się wtedy, kiedy któryś z rodziców czy dziadków zapomina podstawowych słów i często w rozmowie zastępuje je innymi, niepasującymi do kontekstu czy zaczyna mylić lub nie pamięta imion członków bliskiej rodziny.
- Problem z orientacją w czasie i miejscu
Jeśli twój bliski przestaje orientować się jaki mamy miesiąc czy jaka jest obecnie pora roku, albo gubi się w znanych sobie okolicach (np. w drodze do domu z parku, do którego chodzi kilka razy w tygodniu od wielu lat).
- Zapominanie o ostatnich wydarzeniach
Niepokojącym objawem będzie także zadawanie kilka razy tego samego pytania, na które już padła odpowiedź, opowiadanie kilka razy w ciągu krótkiego okresu tej samej historii czy zapomnienie o zjedzonym przed chwilą śniadaniu, obejrzeniu filmu czy rozmowie z córką.
- Problemy z rutynowymi obowiązkami
Gdy zauważysz, że bliski ma problem w codziennych domowych obowiązkach, np. zapomina podstawowego przepisu na rosół, nie wie jak zabrać się za umycie okien, zaczyna gubić się w pracy – warto się temu przyjrzeć.
- Trudność z prawidłową oceną sytuacji
Jeśli senior, pomimo mrozu na zewnątrz, zapomina nie tylko czapki, ale też kurtki, a w lecie wychodzi na spacer w grubym swetrze to znak, że z pamięcią może dziać się coś niepokojącego.
- Zaburzenia osobowości
Obserwuj czujniej swojego bliskiego jeśli zachowuje się w inny sposób niż zazwyczaj. Może zdarzyć się, że ze spokojnej, pogodnej, towarzyskiej osoby staje się osobą niezbyt uprzejmą, mniej uczuciową i bardzo drażliwą. Coraz trudniej nawiązuje kontakty, w towarzystwie może zachowywać się niegrzecznie. Może pojawić się także dużo złości – gdy bliski nie może czegoś znaleźć obwinia o to bliskich, może podejrzewać spisek przeciwko niemu, a wręcz oskarżyć o kłamstwo czy kradzież.
POBIERZ PORADNIK
Wyzwanie dla rodziny
W przebiegu choroby Alzheimera rozróżnia się trzy etapy. Pierwszy, w którym występuje otępienie o niewielkim nasileniu, chory wymaga okresowej opieki. W drugim - występują już bardzo wyraźne zaburzenia pamięci i innych procesów poznawczych, ale także znaczne zaburzenia zachowania, dlatego też konieczna jest opieka stała. Ostatni etap wymaga także pielęgnacji, gdyż w tym stadium występują kłopoty z porozumiewaniem się z otoczeniem, zaburzenia snu, łaknienia, a także utrata zdolności ruchowych.
Opieka nad osobą z chorobą Alzheimera
Sprawowanie opieki nad bliskim z chorobą Alzheimera jest bardzo trudne. Chory może nie poznawać najbliższej rodziny – małżonki, rodzeństwa czy dziecka. Mogą pojawić się także omamy oraz oskarżenia wobec opiekuna (o kradzież czy spisek). Często obecna jest także agresja słowna i fizyczna. Jeśli możliwości opiekuńcze rodziny nie wystarczają, warto rozważyć powierzenie opieki specjalistom w miejscu dedykowanym do opieki nad osobami z demencją. Jak mówi psycholog Maja Juśkiewicz-Duda z wrocławskiego domu opieki Rezydencja Na Dyrekcyjnej Grupy ORPEA we Wrocławiu, gdzie działa Centrum Alzheimera „Stały personel pielęgniarsko-opiekuńczy oraz ustalony harmonogram dnia zapewnia podopiecznym poczucie bezpieczeństwa. Zajęcia z terapeutą zajęciowym i psychologiem pomagają podtrzymać jak najdłużej funkcje poznawcze, zapewniają aktywizację i dobrą aklimatyzację w nowym miejscu zamieszkania. Terapia jest prowadzona na wielu płaszczyznach – zarówno w dużych grupach, które wspierają socjalizację mieszkańców; w mniejszych – ukierunkowanych na działanie oraz na zajęciach indywidualnych, skoncentrowanych na problemach konkretnej osoby. Różnorodne aktywności poprowadzone przez specjalistów – np. szeroko pojęta gimnastyka umysłu, aktywności poprawiające nastrój (muzykoterapia, ludoterapia, silvoterapia), zajęcia związane z motoryką, pobudzanie sensoryczne czy relaksacja – są skoncentrowane na wszelkich potrzebach funkcjonowania społecznego, emocjonalnego i poznawczego”.
Zapytaliśmy psychologa z Rezydencji Na Dyrekcyjnej we Wrocławiu, jak pandemia wpływa na osoby z chorobą Alzheimera i jak radzą sobie opiekunowie.
„Podopieczni naszego Centrum Alzheimera wyczuwają ogólnie panujące napięcie, dlatego bywają mniej spokojni i bardziej zagubieni. Niektórzy przyjmują postawę lękową, która manifestuje się często stanami obniżonego nastroju. Chcemy, by pomimo trudnej sytuacji, nasi mieszkańcy mieli komfort spokojnego życia. Dlatego naszym podstawowym celem w działaniach jest zbudowanie u nich poczucia bezpieczeństwa i stabilizacji. Po pierwsze, staramy się ograniczyć dostęp do niepewnych i trudnych wiadomości płynących z mediów, które niezrozumiane we właściwy sposób mogą wzbudzić duży niepokój. Staramy się również aby personel – a jest to stały zespół opiekunów i terapeutów - w miarę możliwości, nie mówił zbyt wiele o koronawirusie, nie wprowadzał dodatkowej atmosfery strachu. Zamiast tego, dbamy o pozytywny nastrój mieszkańców organizując im czas i starając się, aby pandemia nie przeszkodziła w ich stałym harmonogramie. Dlatego życie w naszym Centrum toczy się stosunkowo normalnie. Stosując się do zaleceń sanitarnych, nasi mieszkańcy dalej mają prowadzone zajęcia grupowe, mogą korzystać z większości proponowanych aktywności, spędzają dużo czasu na świeżym powietrzu oraz na wspólnych zajęciach”.
Co radzimy opiekunom osób z chorobą Alzheimera, którzy opiekują się bliskim w domu?
Opiekunowie, którzy pomimo pandemii muszą sprawować opiekę nad swoimi bliskimi w domach, borykają się z podobnymi trudnościami. Pamiętajmy, że zdolność do odczuwania emocji innych osób, nawet w zaawansowanych stadiach choroby, u osób chorujących na Alzheimera jest naprawdę dobra. Dlatego też najważniejszym zadaniem jest zadbanie w tym czasie o spokój swój i swojego podopiecznego. Oczywiście warto słuchać oficjalnych komunikatów, dotyczących aktualnej sytuacji, ale nie ma potrzeby skupiania swojej uwagi tylko na tym. Istotne jest także to, aby chory trudnych informacji z mediów otrzymał jak najmniej. Do tego bardzo przydatne będą wszelkie działania, które budują poczucie bezpieczeństwa. Trzeba ułożyć taki plan dnia, który w jak najmniejszym stopniu wpłynie na samopoczucie chorego. Ważne, żeby pomimo pandemii, ten harmonogram był stały i niezmienny. Warto zająć czas choremu, aktywizować go, zaangażować do pomocy w czynnościach dnia codziennego i zadbać o jego dobry nastrój. Jeśli ze względu na izolację chory nie ma kontaktu ze swoimi bliskimi i pojawia się tęsknota, postarajmy się umożliwić mu podtrzymanie relacji w inny sposób – przez telefon, rozmowy przez Skype, wideorozmowy.
Pamiętajmy też, że to opiekunowie odpowiedzialni są za zachowanie środków ostrożności takich jak dystans społeczny czy częste mycie rąk. Warto jednak tłumaczyć te dodatkowe potrzeby w bardzo prosty sposób, nie wchodząc w szczegóły. Podczas tego trudnego czasu bardzo ważne jest, aby opiekun zadbał też o siebie, dał sobie możliwość na odpoczynek – w miarę możliwości poprosił o pomoc w opiece. Całkowicie naturalnymi emocjami będą smutek, strach i złość – warto sobie na nie pozwolić, zawsze pamiętając by poszukać wsparcia wśród innych członków rodziny czy przyjaciół, nie u swojego podopiecznego, aby dodatkowo go nie obciążać.
OPIEKA NAD OSOBĄ Z CHOROBĄ ALZHEIMERA
Dla osób wymagających całodobowej, specjalistycznej opieki oraz bezpiecznego otoczenia
W ramach pobytu zapewniamy m.in.:
- całodobową opiekę dedykowanego i wykwalifikowanego zespołu pielęgniarsko-opiekuńczego
- konsultacje lekarskie w razie potrzeby, w tym m.in.: internisty, lekarza rodzinnego, geriatry, psychiatry i neurologa
- całodzienne wyżywienie: śniadanie, obiad, podwieczorek, kolacja
- komfortowo wyposażone pokoje 1- lub 2- osobowe z łazienką
- kameralną przestrzeń z dedykowanym ogrodem sensorycznym w pełni dostosowaną do dysfunkcji wynikających z choroby
- wstępną konsultację fizjoterapeutyczną
- konsultację psychologa
- specjalnie opracowany program terapii zajęciowej i aktywizacji, oparty na treningu zdolności intelektualnych i ruchowych
Centrum Alzheimera działa w:
Rezydencji ANTONINA w Piasecznie: www.orpea.pl/rezydencja-antonina
Rezydencji Na Dyrekcyjnej we Wrocławiu: www.orpea.pl/rezydencja-na-dyrekcyjnej
Centra Alzheimera w Domach opieki Grupy ORPEA to bezpieczna i komfortowa przestrzeń, w której zespół terapeutów prowadzi nowoczesną, kompleksową terapię osób z problemami demencyjnymi.
