Człowiek jest istotą społeczną. Jednak relacje międzyludzkie nie zawsze są proste. Nieraz doświadczysz w nich presji, złośliwości lub nieuzasadnionej krytyki. Jak rozstrzygnąć dylemat: obrona swoich praw versus dobre stosunki? Ten wybór wcale nie musi być zero-jedynkowy.
Być może wydaje Ci się, że walka o własne prawa nie zawsze ma sens. W końcu pewnie niejeden raz tłumiłeś swoje emocje i decydowałeś się na przemilczenie pewnych spraw w imię świętego spokoju. Jednak rezygnowanie z siebie w relacjach z innymi zawsze ma konsekwencje. Najczęściej są to poważne koszty emocjonalne.
Tłumiony żal i frustracja mogą prowadzić do pojawienia się zachowań o charakterze agresywnym. Obowiązuje tu naczelna zasada Kodeksu Hammurabiego, czyli oko za oko, ząb za ząb. Osoby o takiej postawie przyjmują, że jeżeli inni wcześniej ignorowali ich potrzeby, analogicznie zasługują teraz na takie samo traktowanie. Dążą do celów po trupach, nawet jeżeli oznacza to wykorzystywanie bliskich im osób, stosowanie taktyki przymusu bądź po prostu bycie napastliwym i bezwzględnym.
Na drugim biegunie znajdują się osoby przyjmujące postawę uległą, całkowicie rezygnujące z walki o swoje prawa i pozwalające, aby inni podejmowali za nie decyzje. Czują się gorsze, słabsze i pokrzywdzone, a jednocześnie nie są zdolne do zmiany sytuacji, w której się znalazły.
Każda z tych postaw prowadzi do powstania dysfunkcyjnych relacji, u podłoża których leży założenie o tym, że jedna ze stron musi być dominująca/wygrana, druga zaś uległa/przegrana. Sprawa ma się zupełnie inaczej w podejściu asertywnym, gdzie zarówno ja, jak i Ty jesteśmy w porządku i nie musimy ze sobą rywalizować.
Sposoby asertywnego odmawiania
POLECAMY
Zauważyłeś, że słowo „nie” ma pewne magiczne właściwości, które sprawiają, że ciężko wypowiedzieć je na głos? Najwyższa pora, aby je odczarować. Według modelu Marii Król-Fijewskiej pierwszy krok do skutecznego odmawiania to rozpoczęcie komunikatu właśnie od wyraźnego „nie”. Niech wybrzmi ono w sposób głośny i stanowczy. Następnie poinformuj swojego rozmówcę, że nie spełnisz tego, o co zostałeś poproszony, np. „Nie, nie pożyczę ci książki...
Pozostałe 80% artykułu dostępne jest tylko dla Prenumeratorów.
