Zdolności potocznie rozumie się jako predyspozycje osoby, które umożliwiają jej wykonywanie określonych czynności i decydują o poziomie osiągnięć w danej dziedzinie. Są zdolności ogólne (sprawność myślenia, spostrzegawczość, pamięć, zręczność), są też zdolności specjalne (matematyczne, artystyczne, ruchowe). Powszechnie uważa się, że dzieci zdolne bez większego wysiłku uzyskują bardzo dobre wyniki w nauce. Zanim przestąpią próg szkoły, potrafią pisać, liczyć, płynnie czytać, zaś dojrzałość ich wypowiedzi niekiedy wprawia w zakłopotanie nawet osoby dorosłe. Niektóre dzieci są niezwykle sprawne ruchowo, ale nie radzą sobie z rysowaniem. Inne nie wyróżniają się w zakresie rozwoju języka, ale wykazują zdolności muzyczne.
Rozpoznanie zdolności u dzieci nie jest zadaniem zbyt trudnym. Rodzice obserwujący i wspierający rozwój swoich pociech mogą wiele powiedzieć na temat ich możliwości – zarówno aktualnych, jak i tych, które mogą się rozwinąć. Rodzicielskie oko szczególnie doceniają Judy W. Eby i Joan F. Smutny, amerykańskie badaczki zajmujące się problematyką kształcenia dzieci uzdolnionych. Zauważają one, że wiele badań potwierdza trafność wskazań rodziców co do zdolności ich synów czy córek. Znacznie przewyższa ona celność sugestii nauczycieli. Radzą więc pedagogom, aby zabiegali o opinie matek i ojców, bowiem to oni najlepiej znają i rozumieją własne dzieci.
Narzędziami powszechnie stosowanymi do rozpoznawania uzdolnień u dzieci są wystandaryzowane i znormalizowane testy inteligencji. Testy te mogą badać ogólny poziom inteligencji (zawierają wtedy zadania jednorodne, różniące się jedynie stopniem trudności) lub mierzyć poziom różnych zdolności (dzieci rozwiązują rozmaite zadania). Na przykład Skala Bineta bada rozumowanie werbalne, abstrakcyjne, ilościowe i pamięć krótkotrwałą, a Skala Wechslera zawiera podtesty werbalne i wykonaniowe, w których badane dziecko uzupełnia obrazki, manipuluje układankami i klockami. Natomiast Test Matryc Ravena przeznaczony jest do badań grupowych – dzieci wykrywają związki między elementami abstrakcyjnymi. Wśród polskich...
Pozostałe 80% artykułu dostępne jest tylko dla Prenumeratorów.
