Pierwszy tydzień lipca spędziłam przy rekrutacji młodzieży do szkoły, w której uczę. Od września będę wychowawczynią klasy pierwszej o profilu biologiczno-chemicznym z elementami psychologii. Policzyłam chłopców i dziewczęta, którzy dostali się do tej klasy – 6:26, nic nowego. Podobne proporcje są w klasach humanistycznych i językowych. A w klasach matematyczno-informatycznych i matematyczno-fizycznych? Chłopcy stanowią około 90 procent przyjętych uczniów. Dlaczego tak mało dziewcząt wybiera matematykę, fizykę i informatykę?
POLECAMY
Francuska psycholog Leila Selimbegovic w opublikowanym w 2007 roku artykule zauważyła: „studentki, które wierzą w stereotypy związane z płcią, oceniają swoje umiejętności niżej niż studentki, które takim stereotypom nie ulegają”. Nieco wcześniej, na początku lat 90., Constance Hollinger z Cleveland State University napisała: „Ze wszystkich barier socjalizacja ról związanych z płcią wpływa najmocniej i najbardziej hamująco na rozwój systemu wiary dziecka w siebie”.
Podstępne stereotypy
Psychologia poświęca wyjątkowo dużo uwagi wpływowi stereotypów na wykonywanie różnych czynności przez kobiety i mężczyzn. Wiele badań rozpoczyna się od wprowadzenia tzw. zagrożenia stereotypem (np. od rozwiązania testu podkreślającego różnice pomiędzy kobietami i mężczyznami) – na ogół pod jego wpływem grupy, których dotyczy stereotyp, znacznie gorzej radzą sobie z wyznaczanymi im zadaniami niż grupy kontrolne. W 1999 roku Joshua Aronson i jego współpracownicy przeprowadzili eksperyment polegający na tym, że grupy białych oraz ciemnoskórych studentów wykonywały szereg zadań werbalnych. Gdy badacze przypominali uczestnikom stereotyp o rzekomo większych zdolnościach werbalnych białej rasy, Afroamerykanie wypadali znacznie gorzej, niż wskazywałyby ich możliwości. Gdy z kolei psychologowie zaprosili studentów z Azji i przypomnieli stereotyp o ich wyższych umiejętnościach matematycznych, biali studenci osiągali w testach matematycznych wyniki znacznie gorsze, niż można było się spodziewać.
Duża część tego rodzaju badań poświęcona jest wpływom stereotypów związanych z płcią. W 2006 roku Ilan Dar-Nimrod oraz Steven Heine podzielili zaproszone do eksperymentu kobiety na cztery grupy. Każda grupa przeczytała inny esej: o tym, że nie ma różnicy pomiędzy płciami w umiejętnościach matematycznych; ogólny o zdolnościach kobiet; o genetycznych przyczynach lepszych wyników mężczyzn w testach z matematyki; o tym, że za matematyczne sukcesy mężczyzn odpowiada stereotyp, który pojawia się już na wczesnym etapie edukacji i ugruntowuje przekonanie obydwu płci o wyższości chłopców w naukach ścisłych. Kobiety z pierwszej i ostatniej grupy poradziły sobie w teście z matematyki znacznie lepiej od pozostałych. Wynik eksperymentu Nimroda i Heinego pokazuje, jak mocny jest wpływ stereotypów na osiągnięcia matematyczne.
Cyfrowa przepaść
A czy stereotyp o odmiennych zdolnościach płci wpływa na wybór ścieżki życiowej, szkoły, klasy, studiów, kariery zawodowej? Stephen Farenga i Beverly Joyce w 1999 roku zbadali uczennice i uczniów klas 4–6. Zdecydowana większość uważała, że chłopcy mają większe zdolności w zakresie przedmiotów ścisłych (fizyka, informatyka), podczas gdy dziewczęta w naukach przyrodniczych. O sile tego stereoty...
Pozostałe 80% artykułu dostępne jest tylko dla Prenumeratorów.
