Starsi koledzy radzą młodym nauczycielom, żeby nie uśmiechali się do uczniów. Kierują się stereotypem, że serdeczni nauczyciele są lekceważeni i wykorzystywani, a twardzi i surowi postrzegani są jako skuteczniejsi i bardziej samodzielni. Jednak badania Roberta Sommera dowodzą, że reguła „zero uśmiechu” nie sprawdza się w praktyce pedagogicznej. Nauczyciele z ciepłą i miłą mową ciała są dużo skuteczniejsi niż surowi i chłodni. Przyjaźnie nastawieni nauczyciele działają motywująco i osiągają znacznie lepsze wyniki w pracy dydaktyczno-wychowawczej niż zimni i zamknięci w sobie. Najlepsi nauczyciele to osoby serdeczne, ale i silne. Mili i słabi nie są traktowani poważnie, a słabi i chłodni często nie wytrzymują w szkole nawet roku.
Uczniowie z większą ochotą uczestniczą w zajęciach prowadzonych przez nauczycieli, którzy wspomagają przekaz słowny bezpośrednimi komunikatami niewerbalnymi. Sygnały bezpośrednie to otwarte, ciepłe i czytelne sposoby komunikacji bezsłownej, takie jak szczere uśmiechanie się, nawiązywanie mniej formalnego kontaktu wzrokowego i przyjemnie brzmiący głos. Wyniki badań Marka L. Knappa przekonują, że przyjazne nastawienie nauczycieli dostarcza większej satysfakcji uczniom, sprzyja tworzeniu doskonalszych relacji między nauczycielem i uczniem, a tym samym podnosi efektywność nauczania.
Uczenie afektywne
Nauczyciele powinni przekazywać wiedzę oraz dbać o tworzenie pozytywnego nastawienia uczniów do nauki. Proces ten określany jest mianem uczenia afektywnego, tzn. opierającego się na reakcjach emocjonalnych, korzystnym nastawieniu oraz psychologicznych aspektach zdobywania wiedzy. Tak rozumiane uczenie sprzyja trwalszemu przyswajaniu treści nauczania, a tym samym minimalizowaniu zjawiska tymczasowego nabywania i wykorzystywania informacji oraz umiejętności praktycznych.
Daje też szansę, że uczniowie polubią szkołę i będą ludźmi doskonalącymi się przez całe życie. Każdy nauczyciel może zachęcić, by nie rzec zmusić, swoich uczniów do czytania dzieł Homera lub Platona, ale prawdziwym sprawdzianem jest to, czy uczniowie sięgną do tych dzieł już po opuszczeniu szkolnych murów.
W uczeniu afektywnym doniosłe znaczenie ma komunikowanie się niewerbalne. Liczne badania psychologiczne potwierdzają, że motywację – nazywaną też nauczaniem behawioralnym – w dużej mierze rozwijają nauczyciele z serdecznym, otwartym językiem ciała. Ekspresyjna gestykulacja, żywa mimika i swobodna postawa nauczycieli podnoszą pozytywne nastawienie i poziom koncentracji u słuchających i obserwujących ich uczniów. Dowiedziono, że nauczyciele z cieplejszą, bardziej entuzjastyczną mową ciała mobilizują swych wychowanków do:
• poszerzania wiedzy na określony temat z własnej woli,
• wyboru przedmiotów kierunkowych u serdecznych nauczycieli,
• preferowania kolejnych wykładów z tego samego tematu,
• pogłębiania wiedzy z tej dyscypliny przez całe życie.
Janis Andersen, profesor komunikacji ze stanowego uniwersytetu w San Diego, zaobserwowała, że uczniowie częściej kontynuują kształcenie, jeśli ich nauczyciele okazują serdeczność i entuzjazm. Jest to zgodne z jedną z głównych zasad psychologii behawioralnej mówiącej, że l...
Pozostałe 80% artykułu dostępne jest tylko dla Prenumeratorów.
