Ważna, choć nieprosta sztuka wdzięczności

Wstęp

Wdzięczność to emocja złożona. Pojawia się dopiero wtedy, gdy w dziecku dokonają się skomplikowane procesy poznawcze, dzięki którym potrafi ono ocenić, kto był sprawcą czynności, czy działał intencjonalnie i czy jego działanie było dobre.

Dr Małgorzata Szcześniak jest psychologiem, pracuje jako adiunkt w Instytucie Psychologii Uniwersytetu Szczecińskiego. Prowadzi wykłady z psychologii ogólnej, zajmuje się badaniem emocji pozytywnych, wartości i zachowań prospołecznych w różnych kontekstach międzykulturowych.

Gloria Rondón uczy języka hiszpańskiego i muzyki w Akademii Językowo-Artystycznej oraz w Szkole Podstawowej „Fale” w Szczecinie. Interesuje się psychologią, prowadzi badania nad znaczeniem emocji pozytywnych w rozwoju dzieci i młodzieży.

Dziecięca wdzięczność, pojawiająca się w okresie wczesnego, średniego i późnego dzieciństwa, należy do zagadnień stosunkowo rzadko badanych. Badania prowadzone w ostatnich dwóch dekadach przez reprezentantów różnych dyscyplin psychologicznych dotyczą głównie nastolatków lub osób dorosłych, pozostawiając na marginesie rozwój i przejawy wdzięczności u dzieci.

POLECAMY

Jednak mimo niszowości tej tematyki zdajemy sobie sprawę, że wpajana od najmłodszych lat umiejętność dziękowania, procentuje w życiu na wielu płaszczyznach. Z jednej strony okazywanie jej utożsamiane jest w naszym społeczeństwie z kulturą osobistą i szlachetnością. Z drugiej natomiast wskazuje na bogactwo wewnętrzne i wrażliwość na relacje międzyosobowe, stanowi przejaw zaufania i chęci budowania relacji interpersonalnych.
Z uwagi na znaczenie i wychowawczy charakter dziecięcej wdzięczności warto przyjrzeć się, co psychologia ma do powiedzenia na jej temat.

(Nie)wdzięczne dzieci

W 2006 roku amerykańscy psychologowie Nansook Park i Christopher Peterson przeprowadzili interesujące badanie. Poprosili grupę rodziców o opisanie swoich dzieci w oparciu o katalog dwudziestu czterech sił, składających się na sześć cnót. Otrzymali charakterystyki blisko siedmiuset dzieci w wieku od 7 do 10 lat. Ich rodzice najczęściej wymieniali miłość, dobroć, twórczość, humor, ciekawość i zamiłowanie do zdobywania wiedzy. Najrzadziej natomiast wskazywali autentyczność, wdzięczność, skromność, przebaczenie, otwartość umysłu i nadzieję.

Na tej podstawie Park i Peterson zaproponowali rodzaj portretu statystycznego amerykańskiego dziecka. Według nich jest ono kochające, dobre, oryginalne, z poczuciem humoru, zainteresowane tym, co się dzieje wokół i dążące do wiedzy, ale rzadko dziękuje.

W 2013 roku Park i Peterson oraz Willibald Ruch i Marco Weber przeprowadzili podobne badania wśród ponad dwustu rodziców ze Szwajcarii i Niemiec. Uzyskane wyniki były zbliżone do tych z 2006 roku. Co prawda charakteryzowane dzieci były starsze (miały od 10 do 17 lat), ale ich rodzice także umieścili wdzięczność nisko na liście sił charakteru swoich pociech. Same nastolatki uważały ją za swój największy potencjał.

Dlaczego badani rodzice mieli tak mało pozytywne zdanie na temat wdzięczności swoich dzieci? Czy wynikało ono z osobistych...

Pozostałe 80% artykułu dostępne jest tylko dla Prenumeratorów.



 

Przypisy

    POZNAJ PUBLIKACJE Z NASZEJ KSIĘGARNI