Zapewne wielu z nas pamięta, jakimi metodami radzili sobie z sympatycznym profesorem historii bohaterowie książki Edmunda Niziurskiego Sposób na Alcybiadesa. Starsi uczniowie sprzedawali młodszym wypróbowane i niezwykle skuteczne patenty pozwalające na okiełznanie co bardziej kłopotliwych belfrów. Ów tajemny sposób, w zależności od ceny, pozwalał na przejrzenie systemu odpytywania lub umożliwiał wypuszczenie pedagoga na „swobodne dryfowanie”. Powyższe działania dawały zasadniczo ten sam efekt w postaci zyskania dostatecznej ilości czasu na przygotowanie się do odpowiedzi. Niestety, nauczyciele nie mogą kupować od swych bardziej doświadczonych kolegów gotowych recept na stworzenie w klasie atmosfery sprzyjającej uczeniu się danego przedmiotu. Jednakże posiadanie wiedzy na temat grupy dziecięcej oraz roli dorosłego w poszczególnych fazach jej rozwoju pozwala lepiej zrozumieć potrzeby uczniów. Z kolei świadome jej stosowanie wpływa na kształtowanie prawidłowych relacji między dziećmi.
Aby właściwie zrozumieć proces, podczas którego tworzy się nowa klasa, należałoby określić, co rozumiemy pod tym pojęciem. Z pozoru odpowiedź na to pytanie wydaje się banalnie prosta: nowa klasa to grupa dzieci, które w większości spotykają się ze sobą po raz pierwszy, na przykład I klasa szkoły podstawowej, gimnazjum czy liceum. Bez wątpienia powstaje wtedy sytuacja nowa zarówno dla uczniów, jak i dla nauczyciela (czy nauczycieli w gimnazjum bądź szkole średniej). Chciałbym jednak, aby pojęcie „nowa klasa” dotyczyło każdej grupy, w której z różnych przyczyn dochodzi do zmian w obrębie jej formalnej bądź nieformalnej struktury, hierarchii, norm i zasad.
Jakie zatem sytuacje powinniśmy uznać za wymagające szczególnej uwagi ze strony nauczyciela? Przede wszystkim będą to momenty tak zwanego crossingu, czyli przejścia z jednego etapu edukacji na drugi – na przykład z przedszkola do szkoły. Równie istotnym, choć niesłusznie pomijanym progiem jest także koniec nauczania zintegrowanego, a więc ukończenie III klasy szkoły podstawowej i przejście do klasy IV. Dla dzieci jest to okres, w którym szkoła wymaga od nich bardzo szybkiej adaptacji do wielu zmian. W ciągu zaledwie kilku tygodni muszą zapoznać się z nowymi zasadami, normami i wymaganiami edukacyjnymi, stawianymi im przez kilkunastu całkiem obcych nauczycieli, podczas gdy do tej pory wszelkie wątpliwości była w stanie rozwiać ich ukochana pani (rzadziej pan). To tak, jakby grupa pracowników jakiejś firmy, zarządzanej od trzech lat przez jednego kierownika, z dniem pierwszego września została przejęta przez, powiedzmy, piętnastu nowych szefów! Co gorsza, każdy z tych nowych pryncypałów ma odmienną wizję pracy swoich podwładnych.
Jeden wymaga zeszytu w linie, drugi w kratkę, inny z kolei uważa, że marginesy powinny mieć najwyżej 1,5 cm szerokości. Już choćby z racji dużej...
Pozostałe 80% artykułu dostępne jest tylko dla Prenumeratorów.
