Śmiej się, Polaku

Wstęp

Uśmiech czyni nas szczęśliwymi. Bywa zaraźliwy jak grypa. Zapewnia młodość. Niekiedy wywołuje zakłopotanie. Czasem jest nie na miejscu, jak uśmiech terrorysty podczas procesu.

Kiedy ludzie się uśmiechają? Co sprawia, że wybierają jako swoją wizytówkę zdjęcie, na którym są uśmiechnięci bądź poważni? W badaniu przeprowadzonym w zeszłym roku porównałem 3 tys. fotografii zamieszczonych w Internecie przez ludzi z 20 krajów, poszukujących przyjaciół za pośrednictwem popularnego komunikatora MSN Messenger. Wydaje się, że chcąc zaprezentować się jak najlepiej, powinni raczej uśmiechnąć się na zdjęciu. Zasada ta nie obowiązuje jednak na całym świecie. Najwięcej uśmiechniętych twarzy widniało na fotografiach mieszkańców Stanów Zjednoczonych (76,5 proc.) i Indonezji (75 proc.), najmniej w przypadku Finów (38 proc.), Polaków (40 proc.) i Niemców (46 proc.). Wpływ na tę kolejność miały bez wątpienia normy kulturowe.
W Stanach Zjednoczonych dążenie do szczęścia jest niezbywalnym prawem każdego człowieka, co zostało wpisane do amerykańskiej Deklaracji Niepodległości. Co ciekawe, Amerykanie potrafią uwierzyć, że są szczęśliwi, nawet jeśli nie mają specjalnych powodów. „A co robić, jeśli nie masz ochoty się uśmiechać? Dwie rzeczy. Po pierwsze, zmuś się do śmiechu. Kiedy jesteś sam, zmuś się do gwizdania lub nuć piosenkę. Zachowuj się tak, jakbyś był szczęśliwy, a zobaczysz, że faktycznie będziesz szczęśliwy” – czytamy w bestsellerze Dale’a Carnegiego „Jak zdobyć przyjaciół i zjednać sobie ludzi” (pierwsze wydanie w 1936 roku).
Innym kulturowym wyzwalaczem uśmiechu jest społeczna reguła przyjacielskości i powierzchowna serdeczność. Stewart i Bennett w przewodniku po kulturze amerykańskiej z 1991 roku piszą: „Amerykanie kierują się silnie zakorzenioną konwencją, aby demonstrować powierzchowną serdeczność w kontaktach społecznych. Miłe słowa i uprzejme uśmiechy oczekiwane są jako coś naturalnego. Unika się wyrażania ostrych sądów i bezpośredniej krytyki prosto w oczy w obawie, że mogłoby to zburzyć sympatyczny nastrój”.

Ta amerykańska przyjacielskość trudna jest do zaakceptowania przez przybyszów z innych kultur, w których przyjaźń traktuje się znacznie poważniej. Felietonista nowojorskiego „Nowego Dziennika”, Jan Latus, pisze: „My, Polacy, którzy zaskorupiamy się w swojej arogancji (czy też, co na jedno wychodzi, nieśmiałości), uśmiech traktujemy jak zachętę, znak spoufalenia. Nic dziwnego zatem, że uśmiech Amerykanina od razu bierzemy za oznakę zażyłej przyjaźni albo erotycznego zainteresowania. No to buch! Zapraszam do domu, proponuję randkę, proszę o pomoc......

Pozostałe 80% artykułu dostępne jest tylko dla Prenumeratorów.



 

Przypisy

    POZNAJ PUBLIKACJE Z NASZEJ KSIĘGARNI