Narzucające się myśli dotyczą zwykle czegoś, co zdarzyło się w przeszłości. Zwykle pamięć podsuwa nam te spośród przechowywanych informacji, których właśnie potrzebujemy. Jesteśmy przyzwyczajeni, że panujemy nad własną pamięcią i z łatwością porzucamy te treści, które już wykorzystaliśmy lub które okazały się nieprzydatne. W przypadku narzucających się myśli nasza pamięć wydaje się działać inaczej: staje się niezależna od naszej woli i potrzeb. Pewne sprawy „same się przypominają” i myślenie o nich utrzymuje się, choć wcale tego nie chcemy.
Zwykle traktujemy narzucające się myśli jako niepożądane. Utrudniają nam koncentrację na tym, co jest dla nas ważne w danym momencie. Nie możemy się od nich powstrzymać, czy też stłumić ich. Co gorsza, często zdarza się, że im mocniej staramy się ich pozbyć, tym są intensywniejsze. Takie myśli nazywamy intruzyjnymi.
Intruzyjne myśli przybierają różne postacie. Do najczęstszych należą ruminacje, czyli „przetrawianie” czy „przeżuwanie” jakiegoś dawnego problemu. Inną ich formą jest martwienie się, czyli roztrząsanie możliwych negatywnych skutków czegoś, co się nam przytrafiło. Jeszcze inny rodzaj rozpamiętywania przeszłości polega na wymyślaniu przebiegu zdarzeń innego niż rzeczywisty (tzw. myślenie kontrfaktyczne). Intruzyjne myśli dotyczą zwykle zdarzeń niekorzystnych, ale bywa też tak, że narzucają nam się wspomnienia sukcesów czy innych przyjemnych spraw.
Badania pokazują, że myśli intruzyjne są zjawiskiem powszechnym. Około 80 proc. ludzi przyznaje, że regularnie zdarza im się samorzutne i bezcelowe rozpamiętywanie minionych zdarzeń. Co piąta spośród tych osób twierdzi, że przytrafia jej się to przynajmniej raz dziennie. Ze szczególną wyrazistością intruzyjne myśli występują w zaburzeniach psychicznych, zwłaszcza w nerwicy natręctw, depresji, zaburzeniach pourazowych i lękowych, w hipochondrii, anoreksji i bulimii oraz w zaburzeniach zachowania, takich jak patologiczny hazard, kleptomania czy piromania. W zaburzeniach narzucające się myśli mają treść i formę podobną do tych pojawiających się bez zaburzeń, ale bywają znacznie częstsze, utrzymują się dłużej, a także subiektywnie odbierane są jako bardziej oderwane od aktualnych problemów, przykre, niepokojące i niepoddające się kontroli. Gdy intruzyjne myśli przybierają tak ek...
Pozostałe 80% artykułu dostępne jest tylko dla Prenumeratorów.
