Od 6 lat prowadzę badania przesiewowe w szkołach i przedszkolach na terenie województw dolnośląskiego i mazowieckiego. Obejmują one diagnozę logopedyczną dzieci z klas zerowych i klas 1–3 szkoły podstawowej oraz maluchów w wieku od 3 do 6 lat w przedszkolach. Z moich obserwacji wynika, że coraz większa liczba dzieci wymaga terapii logopedycznej. W grupach przedszkolnych (dzieci między 3. a 6. rokiem życia) oraz szkolnych (od 7. do 10. roku życia) do leczenia kwalifikuje się około 60–70 proc. dzieci, ale są takie klasy, w których wady wymowy ma nawet 80 proc. uczniów. Te obserwacje potwierdza dr Ewa Jeżewska-Krasnodębska, autorka wydanej w 2015 roku książki Przyczyny zaburzeń artykulacji zlokalizowane w układzie obwodowym. Czytamy tam, że spośród 1009 badanych siedmiolatków zaburzenia artykulacji stwierdzono u 510.
Najczęstszą wadą wymowy jest sygmatyzm międzyzębowy – dzieci mają problem z prawidłową wymową głosek szumiących, syczących [s], [z], [c], [z], gdyż podczas ich wypowiadania wkładają język między zęby.
Często dzieci mają również problemy z wymową głosek tylnojęzykowych [k], [g] oraz sonornych [l] i [r]. Rzadziej spotyka się jąkanie czy mutyzm wybiórczy, związany z lękiem przed mówieniem w określonych sytuacjach.
POLECAMY
Smoczek i tablet
W Polsce logopeda jest zawodem paramedycznym – nie wypisuje recept ani skierowań, natomiast zwraca uwagę na konieczność konsultacji z innymi specjalistami. Zazwyczaj są to badania psychologiczne, fizjoterapeutyczne, audiologiczne, foniatryczne lub laryngologiczne, integracji sensorycznej, ortodontyczne, neurologiczne. Brak odpowiedniego leczenia może uniemożliwić lub znacznie utrudnić terapię logopedyczną. Dlatego rodzic powinien ściśle współpracować z logopedą i możliwie jak najszybciej wykonać zalecone badania.
Dlaczego lowel jest lepszy niż jowej
Niektóre dziecięce wady wymowy są bardziej niepokojące niż inne.
Prawidłowe wymawianie głoski [r] pojawia się w rozwoju mowy dziecka najpóźniej, nawet gdy ukończy 6 lat. Do tego czasu jej błędne wymawianie możemy zostawić bez interwencji logopedycznej, traktując je jako naturalny etap rozwoju mowy. Zamieniając głoskę [r] na [l], czyli mówiąc „lowel” zamiast „rower”, dziecko naturalnie przygotowuje język – poprzez jego pionizowanie – do prawidłowej wymowy [r].
Niepokój powinno natomiast wzbudzić zastępowanie głoski [l] głoską [j] – dziecko mówi „jowej” zamiast „lowel”. W takim przypadku terapię logopedyczną należy rozpocząć już z trzyletnim dzieckiem.
Głoski [k] i [g] powinny już prawidłowo wybrzmiewać, gdy dziecko ukończy 3 lata. Głoski szumiące [sz], [ż], [cz], [dż] kształtują się do 5. roku życia. Najwcześniej, bo już po 1. roku, występują głoski prymarne, czyl...
