Diagnoza psychologicznych przyczyn otyłości
Jednym z powodów zwiększania masy ciała jest dodatni bilans energetyczny, czyli nadmiar kalorii przyjmowanych wraz z pożywieniem w stosunku do wydatkowanej energii. Jednak już sam fakt spożywania nadmiernych ilości jedzenia bez obiektywnego uzasadnienia może mieć wiele źródeł, z których większość ma charakter psychologiczny i środowiskowy. Psycholog ocenia więc takie czynniki, jak:
POLECAMY
- destruktywne przekonania na temat siebie, własnego ciała, jedzenia, tzw. odchudzania się, innych ludzi czy otaczającej rzeczywistości;
- niekorzystne nawyki: żywieniowe, związane z aktywnością fizyczną, relacjami interpersonalnymi i radzeniem sobie ze stresem;
- negatywne nastawienie do siebie, odchudzania, specjalistów leczących otyłość czy zmian w życiu;
- nieadekwatne wyobrażenia na temat własnego ciała, procesu redukcji masy ciała lub własnych możliwości;
- obecność zaburzeń psychicznych, takich jak zespół kompulsywnego jedzenia, bulimia, depresja czy nerwica.
Kompleksowe podejście do leczenia otyłości – rola psychologa w leczeniu otyłości
Rola psychologa w terapii otyłości jest niezwykle istotna, ponieważ obejmuje:
- zwiększanie samoświadomości pacjenta – pomaganie w zrozumieniu mechanizmów psychologicznych, leżących u podstaw radzenia sobie z nadmierną masą ciała;
- stymulowanie pozytywnych zmian w stylu życia – kształtowanie nowych, zdrowych nawyków żywieniowych i zwiększanie aktywności fizycznej;
- motywowanie do podjęcia leczenia i utrzymania osiągniętych rezultatów – budowanie trwałej motywacji wewnętrznej;
- kształtowanie nowych umiejętności, takich jak asertywność, radzenie sobie ze stresem czy rozwiązywanie konfliktów;
- diagnozowanie i leczenie psychologicznych przyczyn otyłości oraz schorzeń jej towarzyszących.
Psychoterapia jako istotny element leczenia otyłości
Otyłość jest chorobą, która często wiąże się z głębokimi, nieuświadomionymi konfliktami wewnętrznymi lub trudnymi doświadczeniami z przeszłości. Dlatego psychoterapia stanowi tak ważny element kompleksowego leczenia choroby otyłościowej. Istnieje kilka możliwych podejść terapeutycznych w pracy nad redukcją masy ciała.
Terapia poznawczo-behawioralna
Opiera się na założeniu, że zmiana sposobu myślenia prowadzi do zmiany systemu wartości, a w konsekwencji do zmiany zachowań. Pacjent uczy się identyfikować i modyfikować nieadaptacyjne przekonania oraz kształtować nowe, prozdrowotne nawyki.
Terapia psychodynamiczna
Skupia się na analizie uczuć, relacji z ważnymi osobami z przeszłości oraz wewnętrznych konfliktów, które mogły przyczynić się do rozwoju otyłości. Istotna jest tu relacja terapeutyczna, w której pacjent może bezpiecznie eksplorować trudne emocje.
Terapia systemowa
Traktuje pacjenta jako członka rodziny lub innych ważnych systemów społecznych. Interwencje terapeutyczne są kierowane nie tylko do samej osoby z otyłością, lecz także do jej najbliższego otoczenia, aby wspólnie pracować nad zmianą.
Terapie krótkoterminowe
Poszukują efektywnych rozwiązań poprzez aktywną współpracę z pacjentem, koncentrację na pożądanej zmianie oraz wykorzystanie jego wewnętrznych zasobów.
Rola psychologa we współpracy z innymi specjalistami
Leczenie otyłości jest procesem długotrwałym i kompleksowym, dlatego psycholog ściśle współpracuje z innymi specjalistami zaangażowanymi w terapię, takimi jak:
- dietetyk – wspólnie z pacjentem ustalają optymalny plan żywieniowy;
- lekarz – monitoruje stan zdrowia i dobiera odpowiednie leczenie farmakologiczne;
- fizjoterapeuta – koordynuje program aktywności fizycznej;
- pielęgniarka – zapewnia kompleksową opiekę i wsparcie.
Interdyscyplinarne podejście gwarantuje holistyczne i skuteczne leczenie otyłości, uwzględniające wszystkie aspekty funkcjonowania pacjenta.
Artykuł został przygotowany we współpracy z Novo Nordisk, organizatorem kampanii „Porozmawiajmy Szczerze o Otyłości”. PL24OB00450
Źródła
- A. Brytek-Matera, K. Czepczor-Bernat, Psychologiczne aspekty nadwagi i otyłości. Teoria i praktyka, Difin, Warszawa 2020.
- A. Mamcarz, L. Ostrowska, P. Bogdański, Otyłość i jej powikłania. Praktyczne zalecenia diagnostyczne i terapeutyczne, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2021.
