Jeszcze nie tak dawno teorie zarządzania i rozwoju talentów skupiały się przede wszystkim na koncepcji pracy nad słabymi stronami. Dzisiaj już wiadomo, że rozwijanie naszych wrodzonych preferencji, talentów i silnych stron pomaga nie tylko w osiąganiu ponadprzeciętnych wyników, jest również źródłem satysfakcji, pasji i zdrowia psychicznego.
Przez lata leworęczne dzieci zmuszano do pisania prawą ręką wbrew ich naturalnej preferencji; na szczęście te czasy już minęły. Dzisiaj, po zbadaniu i ostatecznym ustaleniu się lateralizacji, zachęca się dzieci do zachowań zgodnych z wrodzoną preferencją. Ale przecież na co dzień niejednokrotnie wymagamy od siebie czy od innych osób (również naszych uczniów) zachowań niezgodnych z naszymi lub ich preferencjami, wynikającymi z typu osobowości. Zdarza się też, że oceniamy innych przez pryzmat własnych preferencji.
Zakładanie maski
Gdy ktoś nie potrafi sprostać oczekiwaniom i wymaganiom osób o odmiennej preferencji, często zarzuca mu się lenistwo, złą wolę, niechęć lub brak zdolności. I wtedy staje się to przyczyną frustracji oraz stresu obu stron. Choć niektórym udaje się zadowolić otoczenie poprzez forsowanie i ogromny wysiłek wkładany w rozwój swoich niepreferowanych obszarów kosztem tych preferowanych, to nie zawsze zdajemy sobie sprawę, że odległe konsekwencje takiego funkcjonowania bywają bardzo niekorzystne.
„Zakładanie maski” i udawanie kogoś innego, nazywane też „zarządzaniem swoim wizerunkiem”, dotyczy ok. 64 proc. Brytyjczyków, 58 proc. Niemców czy 36 proc. Holendrów (na podstawie badań „Who is fooling whom?” www.opp.eu.com). Może to prowadzić do wczesnego wypalenia zawodowego czy wykonywania pracy bez zapału i satysfakcji, do przyjęcia postawy: robię to, co muszę; zachowuję się tak, bo tego ode mnie wymagają. Dopasowywanie czy „zakładanie maski” już w dzieciństwie może uniemożliwić rozwój właściwego, naturalnego talentu i silnych stron dziecka i przez to zmniejszyć jego szanse na satysfakcjonujące i udane życie. Dlatego warto zidentyfikować i odnaleźć swój pierwotny, wrodzony typ, by odnaleźć prawdziwe źródło motywacji i talentu wspomagające rozwój.
Ćwiczenie
Załóż jedną rękę na drugą i policz do pięciu, a potem zmień ich ułożenie na przeciwne – jak się czujesz?
Następnie:
Napisz swoje imię niepreferowaną ręką – jakie to uczucie?
I wreszcie:
Załóż nogę na nogę – potrzymaj przez chwilę, policz do pięciu, a teraz zmień ułożenie nóg na przeciwne – jak się czujesz?
Zastanów się, jak byś się czuł, gdybyś przez większość czasu w ciągu dnia musiał pisać, zakładać ręce czy też nogę na nogę niezgodnie
ze swoją naturalną preferencją? Czy jest to wygodne dla Ciebie?
Czy jeśli masz wybór między jednym a drugim sposobem, automatycznie i nieświadomie wybierasz jeden z nich jako bardziej komfortowy, wygodny i naturalny?
Oczywiście, koncepcja typów psychologicznych nie jest prostym przełożeniem ćwiczeń, które wykonałeś. Te ćwiczenia pokazują, jak funkcjonuje nasz umysł i jak jego funkcjonowanie przejawia się w naszym codziennym życiu, umożliwiają również zrozumienie koncepcji preferencji, na której opiera się prezentowana teoria typu MBTI.
W poprzednim numerze opisaliśmy dwie pary preferencji:
E – I oraz S – N, teraz przedstawimy kolejne.
Tomasz – Felicja
„I jak mi poszło?” – zapytał Kuba Krzyśka po prezentacji na forum klasy tematu dotyczącego przyszłości medycyny.
„Super, widać, że włożyłeś w tę prezentację sporo wysiłku. Podobało mi się zwłaszcza to, że zaangażowałeś nas w rozgryzanie tej planszówki!” – powiedział Krzysiek.
„Nie truj, powiedz, jak było naprawdę, wiem, co mi wyszło. Powiedz, czy jest coś, co mogę poprawić, żeby w przyszłości moje prezentacje były lepsze”. Kuba zazwyczaj dokonuje krytycznej oceny sytuacji i koncentruje się głównie na tym, co nie wyszło i co można zmienić w przyszłości. Krzysiek przeciwnie, zazwyczaj oferuje wspierającą poradę, docenia wysiłek i osobisty wkład danej osoby.
Podobne różnice można zaobserwować między panem Tomaszem, nauczycielem wychowania fizycznego a panią Felicją – katechetką.Pan Tomasz ceni mistrzostwo w danej dziedzinie, chwali tych uczniów, którzy są w stanie sprostać jego wymaganiom, gani tych, którzy nie są w stanie dotrzymać kroku najlepszym. Jego podejście może wydawać się ostre, ale cel jest chwalebny – chce motywować słabszych i pokazać, jak mogą dorównać najlepszym. W ocenie pana Tomasza współzawodnictwo najlepiej motywuje uczniów. Bardzo sobie ceni kryteria i tabele norm oceniania uczniów (np. 25-metrowy rzut piłką palantową oznacza ocenę dobrą), bo pozwalają mu sprawiedliwie traktować wszystkich uczniów.
Ale pan Tomasz widzi, że jego styl pracy nie trafia do wszystkich. Większość dziewcząt i kilku chłopców – czyli prawie połowa klasy – chciałaby innego sposobu motywowania; do tej grupy zalicza się także Krzysiek. Pan Tomasz chciałby wiedzieć, jak motywować wszystkich swoich uczniów i budować z nimi dobre relacje.
Pani Felicja czasami spiera się z panem Tomaszem w pokoju nauczycielskim, twierdząc, że należy brać pod uwagę indywidualny wysiłek każdego ucznia. Aby wspierać go i pomóc w osiągnięciu lepszych wyników, trzeba doceniać każde jego działanie i najmniejszy sukces. Jest przekonana, że tak traktowany uczeń sam poradzi sobie z trudnościami i pokona swoje słabości. Pani Felicja lubi osoby kooperujące, często nagradza, stawia plusy, a na koniec roku każdy uczeń otrzymuje od niej indywidualny i osobisty wpis do zeszytu podsumowujący jego osiągnięcia. Niestety, takie podejście nie trafia do wszystkich uczniów, do nich należy Kuba, który woli jasne, klarowne i w jego ocenie sprawiedliwe podejście – jedną miarę dla wszystkich. Pani Felicja w trosce o tę grupę chciałaby wiedzieć, jak motywować i budować dobre relacje ze wszystkimi...
Pozostałe 80% artykułu dostępne jest tylko dla Prenumeratorów.
