Bardzo trudno podać definicję oceniania kształtującego. W raporcie Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) ocenianie kształtujące jest definiowane jako „częste, interaktywne ocenianie postępów ucznia i uzyskanego przez niego zrozumienia materiału, tak by móc określić, jak uczeń ma się dalej uczyć i jak najlepiej go nauczać”. Często jednak posługujemy się uproszczoną definicją: ocenianie kształtujące to przekazywanie uczniom informacji, która pomaga im się uczyć. W naszych szkołach przede wszystkim posługujemy się ocenianiem sumującym, które służy tylko podsumowaniu pracy ucznia. Natomiast celem oceniania kształtującego jest przede wszystkim poprawa procesu uczenia się. Takie ocenianie zachęca uczniów do przejmowania odpowiedzialności za własną naukę i pomaga nauczycielowi i uczniom planować dalsze kroki. Bardzo trafne porównanie oceniania kształtującego i sumującego usłyszałam na konferencji OCED w Paryżu: jeśli kucharz próbuje zupę, to jest to ocenianie kształtujące, jeśli zaś zupę próbuje klient, to jest to ocenianie sumujące. Kucharz może jeszcze zmienić smak zupy, a klient już nie.
Dlaczego warto oceniać kształtująco
Odczuwamy kryzys tradycyjnego sposobu nauczania. Nauczyciele w różnych krajach poszukują takich metod nauczania, które mocniej zaangażują uczniów w proces uczenia się. Nie działają już stare metody. Nie pomaga nakaz – nauczyciel już nie jest autorytetem tylko dlatego, że jest nauczycielem. Uczniowie niechętnie uczęszczają do szkoły, często nie widzą sensu uczenia się, a po ukończeniu szkoły mają jak najgorsze o niej wspomnienia. Oczywiście zdarzają się też uczniowie i nauczyciele, którzy angażują się w uczenie i nauczanie, ale jest ich coraz mniej. Bezsens uczęszczania do szkoły, który odczuwają młodzi ludzie, owocuje zwiększoną agresją, oszustwem (np. ściąganie) i brakiem ambicji. Z mojego punktu widzenia, oświata stoi przed ścianą i już nie można iść do przodu, trzeba zmienić kierunek. Uważam, że ocenianie kształtujące daje nadzieję na dobry kierunek zmian. Badania przeprowadzone przez OECD pokazują, iż ocenianie kształtujące jest bardzo efektywnym sposobem podnoszenia osiągnięć uczniów. Szczególnie w pracy z uczniami mającymi trudności w nauce przynosi bardzo dobre wyniki. Skutecznie przygotowuje młodych ludzi do uczenia się przez całe życie, co jest konieczną umiejętnością we współczesnym świecie. Dlatego właśnie organizacja OECD (zajmująca się również znanymi w Polsce badaniami PISA) zachęca nauczycieli do stosowania oceniania kształtującego w pracy z uczniami.
Gdy nauczyciel ocenia kształtująco
Określa cele lekcji i formułuje je w języku zrozumiałym dla ucznia. Najważniejsze, to wiedzieć dokąd się zmierza i co się chce osiągnąć. Nauczyciel przed przystąpieniem do planowania lekcji zastanawia się, jakie cele chce zrealizować z uczniami podczas lekcji. Zastanawia się, po co uczy właśnie tego materiału i w jaki sposób można to robić najlepiej. Często cel, który stawia sobie nauczyciel, może być dla ucznia niezrozumiały. Dlatego nauczyciel musi go tak sformułować, aby był zrozumiały dla każdego ucznia. Pod koniec lekcji uczniowie z nauczycielem sprawdzają, czy cel został osiągnięty.
Praca nad celami ma trzy etapy:
POLECAMY
- Nauczyciel zastanawia się przed lekcją, jakie c...
Pozostałe 80% artykułu dostępne jest tylko dla Prenumeratorów.
