Systemy punktowe to w zasadzie bardziej systemy motywacyjne niż systemy oceniania – mają motywować uczniów do dalszego wysiłku, wskazując im, co robią dobrze, a nad czym powinni jeszcze popracować. Punktowe systemy oceniania opierają się na stosowaniu wzmocnień w formie punktów (ale i symboli, jak np. słoneczka), a ich celem jest zmotywowanie uczniów do zachowań pożądanych oraz zmniejszenie prawdopodobieństwa występowania zachowań niepożądanych. Otrzymanie punktów to wzmocnienie pozytywne, podczas gdy odjęcie punktów to kara negatywna (lub pozytywna, jeśli uczeń nie ma żadnych punktów dodatnich). Uniknięcie odjęcia punktów to z kolei wzmocnienie negatywne.
Skoro punkty są wzmocnieniami, to tworzenie i wdrażanie systemów punktowych powinno opierać się na zasadach skutecznego wzmacniania. To znaczy, że:
Powyższe zasady mówią, w jaki sposób powinno się tworzyć i stosować systemy punktowe, by skutecznie motywowały uczniów, zmieniając prawdopodobieństwo pojawiania się określonych zachowań. Niestety, w praktyce edukacyjnej systemy punktowe nie zawsze wykorzystywane są zgodnie z behawioralnymi zasadami wzmacniania.
Punktowe systemy oceniania wiedzy, czyli w zgodzie z zasadami wzmacniania
Punktowe systemy oceniania wiedzy są niezwykle zróżnicowane – nie tylko ze względu na przedmiot nauczania, poziom edukacji, wymagania wobec uczniów, ale i indywidualne preferencje nauczycieli, którzy je tworzą.
Oto przykład punktowego systemu oceniania z matematyki opracowanego przez mgr Elżbietę Panas z Gimnazjum w Koziegłowach (źródło z 7 lutego 2009: www.szkola.net/awans). Zgodnie z jej propozycją, w ciągu semestru uczniowie zdobywają punkty w sześciu kategoriach: sprawdziany, kartkówki, zadania domowe, aktywność i osiągnięcia w konkursach matematycznych. Każdy sprawdzian jest oceniany w skali 0-30 punktów (w tym 3 punkty za zadanie o podwyższonym stopniu trudności), kartkówka – w skali 0-18 punktów (w tym 2 punkty za zadanie o podwyższonym stopniu trudności), a zadania domowe (w tym przygotowanie do lekcji) – w skali 0-4 pkt. (brak zadania domowego – 0 pkt., rozwiązanie z błędem 1-3 pkt., rozwiązanie bezbłędne 4 pkt.).
Na koniec semestru oblicza się średnie punktów uzyskane ze sprawdzianów, kartkówek i zadań domowych, zaokrąglając je do całości. Następnie średnie te sumuje się, dodając od 0 do 6 punktów za aktywność i od 0 do 5 punktów za szczególne osiągnięcia w konkursach matematycznych. System ten zakłada ponadto, że na koniec semestru odrzuca się najsłabiej napisaną kartkówkę. Dodatkowo, uczeń ma prawo poprawienia 50 proc. sprawdzianów. Kartkówki nie podlegają poprawie. Punkty przeliczane są na ocenę następująco: celujący: 53 punkty i więcej; bardzo dobry: 47-52 pkt.; dobry: 37-46 pkt.; dostateczny: 27-36 pkt.; dopuszczający: 13-26 pkt.; niedostateczny: 0-12 pkt.
Przedstawiony przykład precyzyjnie okr...
Pozostałe 80% artykułu dostępne jest tylko dla Prenumeratorów.
