POLECAMY
Jedną z najczęstszych dolegliwości, na które się uskarżamy, są bóle kręgosłupa. Jako główne przyczyny ich powstawania uznaje się siedzący tryb życia i związany z nim brak ruchu. Ponieważ współcześnie zdecydowana większość ludzi wykonuje pracę niewymagającą ruchu, schorzenia kręgosłupa uważa się niemal za chorobę cywilizacyjną. Zapewne jest tu coś na rzeczy, ale sądzę, że taka diagnoza nie jest całkowicie trafna.
Kilka lat temu, trochę przypadkiem, obserwowałem z bliska badania archeologiczne prowadzone w centrum jednego z dużych polskich miast. Podczas wykopalisk odkryto cmentarz – funkcjonował on przez kilkaset lat, począwszy od średniowiecza. Prowadzący badania wielokrotnie pokazywali mi kości, na których można było dostrzec różne zmiany chorobowe. Szczególnie wyraźnie były one widoczne na kręgach – szyjnych, piersiowych, lędźwiowych... Łatwo można było wyobrazić sobie, jakiego bólu były one przyczyną. Co ciekawe, choć bardziej dawało się je zauważyć u osób, które zmarły w starszym wieku, to nie byli od nich wolni również ludzie młodzi. Charakter zmian chorobowych wskazywał, że bynajmniej wcale nie były one rezultatem braku ruchu, lecz raczej przeciwnie: powstawały wskutek ciężkiej fizycznej pracy. Ludzie średniowiecza doprawdy nie prowadzili siedzącego trybu życia...
Można by z tego wyciągnąć wniosek, że nasze ci...
Pozostałe 80% artykułu dostępne jest tylko dla Prenumeratorów.
