Mózg, seks i nagrody

Wstęp

Seks jest czasochłonny, wymaga mnóstwa wysiłku, pochłania morze energii. Daje jednak taką dawkę przyjemności, że wszystkie te wady tracą znaczenie.

Rozmnażanie płciowe najlepiej służy naczelnemu biologicznemu zadaniu człowieka, czyli unieśmiertelnianiu własnych genów. Istoty, którym nie zależy na przekazaniu genów, wymierają. Żyją tylko te, które męczą się, aby geny przekazać następnemu pokoleniu. Seks i związana z nim reprodukcja są więc niezbędne dla istnienia ludzkości, choć pociągają za sobą znaczące koszty. Reprodukcja jest w zasadzie szkodliwa dla organizmu – wymaga ogromnej ilości energii, którą można byłoby spożytkować na coś innego. Dlaczego zatem organizm podejmuje się tego zadania? Dlatego, że większość czynności związanych z reprodukcją mózg nagradza ogromną dawką przyjemności.

Dwie strony nagrody

Zachowania seksualne człowieka są bezpośrednio związane z układem nagrody w mózgu, którego drażnienie daje uczucie przyjemności. Każda nagroda ma dwa aspekty. Pierwszy to oczekiwanie na nią, które samo w sobie może być przyjemne – czyli aspekt apetytywny. Wyobraźmy sobie człowieka, który siedzi przed telewizorem i przerzuca kanały. On przecież nie ma przyjemności z konsumpcji, bo nie ogląda żadnego programu. Ma wyłącznie przyjemność z czekania. Drugi aspekt to nagroda sama w sobie, czyli jej aspekt konsumatywny.
Układ nagrody działa nie tylko wtedy, gdy dochodzi do zbliżenia seksualnego. Daje nam poczucie przyjemności także w trakcie jedzenia i picia czy wysiłku fizycznego. Poczucie przyjemności może też być związane z rodzicielstwem czy opieką nad wnukami. Układ nagrody to układ podkorowy, co oznacza, że dosyć mocno związany jest z emocjami, a więc nasza racjonalność nie kontroluje go całkowicie. Tworzą go kora przedczołowa, jądro półleżące, pole brzuszne nakrywki i struktura znajdująca się w płacie skroniowym zwana kompleksem jąder migdałowatych albo amygdalą. Amygdala reguluje uczucie lęku, wściekłości i innych emocji, angażuje się także w procesy pamięciowe. W jej obrębie można wytyczyć dwa ważne szlaki związane z nagrodą. Jednym z tych szlaków centralne jądro migdałowate przesyła sygnały do przyśrodkowego obszaru przedwzrokowego, czyli struktury regulującej aspekt konsumatywny nagrody. Drugim szlakiem podstawnoboczne jądro migdałowate wysyła sygnały do jądra półleżącego i do obszaru nakrywki brzusznej, a więc struktur regulujących aspekt apetytywny nagrody.

Kora i seks

Choć na zachowania seksualne w znacznej mierze wpływa...

Pozostałe 80% artykułu dostępne jest tylko dla Prenumeratorów.



 

Przypisy

    POZNAJ PUBLIKACJE Z NASZEJ KSIĘGARNI