Marzeniem wszystko się zaczyna

Wstęp

Powszechnie uważa się, że marzyciel to ktoś, kto nie docenia walorów rzeczywistości, w jakiej żyje, i ucieka od codziennych obowiązków. Istnieje także przekonanie, że marzenia są stratą czasu i mają zły wpływ na przystosowanie się do życia.

Z badań psychologicznych wynika, że marzenia na jawie towarzyszą człowiekowi przez całe życie i pełnią w nim znaczące role. Ich szczytowy rozwój przypada na lata młodzieńcze, ale marzą także dzieci, dorośli i ludzie starzy. Marzenia na jawie wywodzą się ze znanych dobrze wszystkim rodzicom zabaw dzieci w udawanie i naśladowanie. Źródłem dziecięcych fantazji jest zarówno to, co dostrzegają na co dzień wokół siebie, w tym szczególnie zachowania dorosłych, jak i słuchanie bajek, a przede wszystkim kontakt z wszechobecnymi środkami masowego przekazu.

Za pośrednictwem telewizji dzieci od najwcześniejszych lat obcują ze światem fantazji i istotami niezwykłymi, obdarzonymi nadprzyrodzonymi siłami. I ten właśnie świat jest najczęściej obecny w świecie dziecięcych marzeń i wyobraźni. Małe dzieci utożsamiają się często z bohaterami fantastycznymi, naśladując ich zachowania. Takie zabawy wyobrażeniowe budzą niepokój rodziców. Z badań psychologów wynika, że jest on nieuzasadniony, gdyż zabawy te są czymś zupełnie naturalnym. Co więcej, ten dziecięcy świat pozorów rozwija zdolność do odróżniania przez dziecko tego, co dzieje się aktualnie, od tego co miało miejsce w przeszłości i co może dotyczyć wyobrażonej przyszłości. Wykazano ponadto, że osoby przejawiające większe zdolności do fantazjowania w okresie dzieciństwa, są jednostkami bardziej twórczymi w dorosłym życiu.

Z wiekiem, zwłaszcza gdy dzieci podejmują naukę szkolną, zmienia się treść ich marzeń. Z badań amerykańskich wynika, że marzenia dzieci w pierwszych latach nauki szkolnej są ściśle związane z ich społecznym przystosowaniem. I tak, dzieci dobrze przystosowane są w swoich marzeniach centralnym obiektem, będącym przedmiotem uwielbienia i podziwu innych ludzi. Dziewczynki widzą siebie w roli miss piękności, znanych gwiazd filmowych, piosenkarek, a chłopcy – wynalazców i gwiazd sportu. Z kolei u dzieci źle przystosowanych, lękliwych dominują marzenia o bohaterze cierpiącym i rzekomym kalectwie.

Dzieci takie widzą siebie w roli męczenników, krzywdzonych przez nauczycieli, rodziców i kolegów. Częstym tematem ich marzeń jest przyjmowanie roli dziecka przybranego lub sieroty. O rzekomym kalectwie marzą najczęściej dzieci, które w realnym życiu mają problemy wynikające ze słabej sprawności fizycznej, co, jak wiadomo, jest przyczyną częstych kpin ze strony rówieśników. Jak pokazują wyniki badań, marzenia o takich treściach zawierają jednak często pozytywną komponentę – ich bohaterowie przechodzą metamorfozę i na przykład z prześladowców dziecka stają się jego przyjaciółmi, starając się zadośćuczynić jego cierpieniu, a ono samo z niedorajdy zmienia się w tryskającego zdrowiem i tężyzną fizyczną bohatera. Z przeprowadzonych w latach dziewięćdziesiątych badań pod kierunkiem polskiej autorki – Bronisławy Dyma-ry – wynika, że u dzieci w młodszym wieku szkolnym obok marzeń o dobrobycie i bogactwie – na przykład posiadaniu wspaniałych klocków lego, gier komputerowych, modnych ubrań – występują także marzenia o pięknie, miłości i lepszym świecie – na przykład dzieci marzą o tym, żeby nie było wojen i głodu, a ludzie bardziej się kochali, marzą o podróżowaniu i poznawaniu pięknych miejsc, a także o wynalezieniu leku na nieuleczalne choroby.

W badaniach psychologicznych najwięcej uwagi poświęcono marzeniom wieku młodzieńczego. Nic w tym dziwnego, bowiem ten okres w życiu każdego człowieka charakteryzuje się największym zainteresowaniem własnym życiem wewnętrznym, a marzenia na jawie zajmują w nim miejsce szczególne. Wyraźnie zmienia się w tym okresie forma wyrażania marzeń – podczas gdy małe dzieci robią to głównie w zabawach fikcyjnych, a starsze głośno mówią, o czym marzą – to marzenia w latach młodzieńczych przejawiają się na zewnątrz zwykle tak, że nastolatek tkwi nieruchomo zapatrzony w przestrzeń i oddaje się kontemplacji.

O tym, co jest treścią marzeń w okresie dorastania, badacze dowiadują się za pośrednictwem anonimowych ankiet, a wprost nieocenionym źródłem informacji na ten temat są pamiętniki młodzieży. Pomimo że większość młodzieńczych marzeń na jawie ma charakter czysto fantastyczny i zawiera niewiele elementów, które kiedykolwiek mogłyby się spełnić, to nie ulega wątpliwości, że marzenia te są przymiarką do przyszłych ról i zadań, jakie stoją przed dorastającym człowiekiem. Stąd w marzeniach tych obec...

Pozostałe 80% artykułu dostępne jest tylko dla Prenumeratorów.



 

Przypisy

    POZNAJ PUBLIKACJE Z NASZEJ KSIĘGARNI