Jak widać, pół wieku wystarczyło, aby Dawid odszedł w zapomnienie, chociaż był jednym z pionierów polskiej psychologii, autorem wielu wartościowych rozpraw.
Przed laty Józef Pieter pisał w Historii psychologii: „Badania psychologiczne związane z potrzebami szkoły i wychowania mają u nas tradycje bogate. Żywe ognisko studiów w tej dziedzinie powstało z końcem ubiegłego wieku w Warszawie. Czołowymi jego twórcami byli (...) Władysław Dawid i Aniela Szycówna, oboje głośni pedagodzy i psycholodzy. Nauczycielstwu Dawid jest znany m.in. ze swych testów, np. Testu Obrazkowego, przeznaczonego do rozpoznawania sprawności w myśleniu przyczynowym u dzieci”.
Również Janina Budkiewicz i Janina Kączkowska w jedynej jak dotąd monografii dziejów psychologii stosowanej w Polsce uznały Dawida za pioniera nurtu psychologii praktycznej. W swych pracach niezmiennie podkreślał on konieczność wspierania praktyki pedagogicznej teorią i metodami psychologii. Wyraził tę potrzebę między innymi w swym Programie postrzeżeń psychologiczno-wychowawczych. Zawarł w nim wskazówki dotyczące planowej i systematycznej obserwacji psychologicznej człowieka od urodzenia do wczes[-]nej dorosłości, mające pomóc we właściwym kierowaniu jego rozwojem psychofizycznym i wychowaniem.
Jak się rodzi miłość
W roku 1890 Dawid opublikował książkę pod tytułem Szkice psychologiczne. Był to tytuł równie modny w literaturze polskiej, jak Psychologia i życie w piśmiennictwie amerykańskim. Pod koniec XIX wieku pozostawili po sobie zbiory tego rodzaju rozważań między innymi Anna Maria Wyczółkowska (1853–1929), psycholog i działaczka społeczna oraz Leon Winiarski (1865–1915), socjolog i filozof. W Szkicach... Dawida znalazł się dość osobliwy zestaw tematów. Pisał on o „uzdrowionych przez wyobraźnię”, o rozkoszy cierpienia, o snach i ich tłumaczeniu oraz o drugorzędnych źródłach miłości. Ostatni z wymienionych szkiców, dość zresztą zawile wyjaśniający psychiczną otoczkę popędu płciowego, która zdaniem autora stanowi podstawę uczucia wyższego, przedstawia pewne okoliczności zwiększające szansę przedmiotu na to, by stał się obiektem miłości. Należą do nich np. wyobrażenia, które wyróżniają się wśród innych (Dawid pisał: „dość jest śnić o pewnej osobie, ażeby ją pokochać”). Takim czynnikiem jest prowadzenie częstych lub interesujących rozmów z drugim człowiekiem, zwłaszcza gdy zachodzi wspólnota zainteresowań. Ale nie tylko, bowiem jak stwierdził psycholog: „dla niektórych powodem miłości może być obrażona duma i próżność”; jeśli mężczyzna jest pewny siebie i przywykły do sukcesów, zaś kobieta okazuje mu obojętność lub lekceważenie, może zacząć poświęcać jej więcej uwagi, przynajmniej do czasu jej zdobycia. Wstępem do miłości może być także współczucie. Ta cecha z kolei charakteryzuje „tkliwe i wrażliwe” kobiety, poświęcające się dla rozbitków życiowych, osób uzależnionych, w naiwnej wierze, iż siła uczuc...
Pozostałe 80% artykułu dostępne jest tylko dla Prenumeratorów.
